Son 10 yılda en az ve en fazla ölümlü kaza geçiren uçakları listelendi
İstatistiklere göre her sekiz milyon uçuştan biri kazayla sonlanıyor. Yani uçak kazası aslında pek yüksek ihtimal değil. Gene de geçtiğimiz günlerde yaşanan uçak kazasından sonra inceledim. En güvenilir uçaklar ve havayolları acaba hangileri? Peki ya en tehlikeli olanlar?
ABD’nin köklü ve etkin kamu organı Ulusal Güvenlik Emniyet Kurumu’nun (National Transportation Safety Board-NTSB) yaptığı araştırmalara göre havayoluyla seyahat, karayoluna veya otomobile göre 6, trenle seyahate göre ise 2 kat daha güvenli. Her gün yaklaşık 100 bin uçuşun yapıldığı ve milyarlarca doların harcandığı havacılık sektöründe güvenlik her zaman öncelikli. Kazalar, yol açtığı acı kayıpların yanı sıra havayolunun ve havacılığın prestijini de temelden sarsıyor. Öte yandan havacılıkta güvenlikten söz ederken, birbirini yedekleyen sistemler ve çok daha fazlasının kastedildiği anlaşılmalı.
EN GÜVENİLİR UÇAKLAR
Kazadan hemen sonra güvenlik zafiyetinin nerede olabileceğini bulmak için incelemeler başlatıldı. Tabii seyahate çıkmak konusunda bahaneler üretenlerin endişeleri de arttı. Havayolundaki her kaza sonrası bu tarz gelişmeler olur ama sadece her sekizmilyon uçuştan birinin kazayla sonuçlandığını hatırlatayım. Yani ömrünüzün her günü uçsanız bile kaza olasılığıyla karşılaşmak için 21 bin 917 yıla ihtiyacınız var. Gene de sizi daha fazla tatmin edecek bir çalışma yaparak istatistiklere göre uçakların en güvenli yerlerini, kazaya az karışan güvenli uçakları ve en güvenli havayollarını araştırdım… Havacılık güvenliği konusunda son derece kapsamlı veriler tutan airlineratings.com yaklaşık üç hafta önce bir rapor yayınlayarak son 10 yılda en az ve en fazla ölümlü kaza geçiren uçakları listeledi. Bu araştırmayı yaparken de 425 havayolunda aktif olarak kullanılan 55 farklı uçağa kayıtlı kazaları inceledi. İşin ironik yanı şuydu: Listede sıfır ölümlü kazayla güvenlik açısından başı çeken 777. Rapor yayınlandıktan iki hafta sonra ölümlü bir kaza yaşadı. Listede Boeing 717, Airbus A380, Airbus A340, Boeing 787, Boeing 767/757, Embraer 135/145 ve CRJ 700/1000 hiç ölümlü kaza yaşamayan en güvenli uçaklar. Boeing 777 1, Airbus A330 2, Airbus A320/Boeing 737NG ise 5 adet kaza yaşamış. Son 10 yılı bir kenara koyalım. Airbus A340 ve Boeing 717 hizmete girdiği günden beri hiç ölümlü kaza yaşamamış. Hizmete giriş tarihi olan 1995’ten beri hiç ölümlü kaza yaşamayan Boeing 777 isemaalesef bu rekoru iki hafta önce bozmuş oldu.
Ülkemizdeki havayollarına gelirsek; THY’nin filosunda 7 adet A340, 15 adet 777, 18 adet A330, 92 adet 737 ailesinden ve 84 adet de A320 ailesinden uçak bulunuyor. Pegasus’un 39 uçaklık filosunun tamamı Boeing 737’den, AtlasJet’in 15 uçaklık filosunun tamamı A320 ailesinden ve Onur Air’in de 27 uçaklık filosunun 4’ü A330, 23 adedi de A320 ailesinden… (veriler eskidir) Site, en tehlikeli uçak tiplerini sıralamayı da ihmal etmemiş. Sovyet uçakları LET 410, Ilyushin 72 ve Antonov AN-12 ilk 4 içinde yer alıyor. Almanyamerkezli Jet Yolcu Uçakları Kaza Verilerini DeğerlendirmeMerkezi (Jet Airliner Crash Data Evaluation Centre- JACDEC) bu senenin başında son 30 yılın verilerini inceleyerek en güvenli 60 havayolunu listeledi. Kurum, inceleme kriteri olarak havayollarının yaşadığı kazalara ve bu kazalardaki ölümlülük oranlarına odaklandı. Listeleme yapılırken zamanaşımı faktörü de göz önünde bulunduruldu. Yani son yıllarda yaşanan kazalar; havayollarını geçmişte yaşanan kazalara göre listede daha geriye itti. En güvenli havayolları listesinde ilk beşte Finnair, Air New Zealand, Cathay Pacific, Emirates ve Etihad Havayolları yer alıyor.Milli havayolumuz THY, ilk 60’ta 54’üncü sırayı alırken Pegasus, Onur Air, AtlasJet gibi firmalar listede yer almıyor. JACDEC tamlisteyi vermediği için en tehlikeli havayolları belli değil, ancak yaklaşık bir ay önce airlineratings.com 425 havayolunu inceleyip 7 yıldızlı bir derecelendirme sistemi kullanarak uçmanın cesaret istediği havayollarını belirledi. İnternet sitesine göre 7 yıldızlı havayolları en güvenli, 1 yıldızlı havayolları ise en tehlikeli olanlar. Airlineratings, bu derecelendirmeyi yaparken sadece havayolunun ölümlü kaza sayısına bakıyor, hizmete başladığı tarih gibi detayları önemsemiyor. Dolayısıyla yeni bir havayolu listeye 7 yıldızla giriyor. Türkiye’den THY 6, Pegasus 7, Onur Air 7 ve AtlasJet 6 yıldız almış. Uçmanın riskli olduğu havayolları ise genellikle üçüncü dünya ülkeleri ve Pasifik’ten. En kötü havayolları arasındakilerden listenin başını 1’er yıldızla Afganistan’dan KamAir ve Kazak Scat alıyor. İşin ironik yanı KamAir’in sloganı “Güvenilir Kanatlar”…
Uçağın arkası daha güvenli
“En güvenli koltuk hangisidir” sorusunun muhtemelen en açık ve net cevabı, “Emniyet kemerini taktığınız koltuk” olacaktır. Zira emniyet kemeri havada yaşanabilecek tehlikelerden korunmanıza büyük katkı sağlıyor. Koltuğun en güvenli konumu ise uçağın tipine göre değişiyor. airlineratings.com kaza verilerini inceleyerek her ölümlü kaza sonrası hayatta kalanların oturduğu koltukların bulunduğu bölgeyi belirlemiş. Kanat arkasında ve uçağın en arka bölümünde oturanların hayatta kalma oranları daha yüksek. ABD’li Channel 4’te yayınlanan The Crash (Kaza) isimli belgeselin prodüktörleri bunu daha iyi inceleyebilmek için de bir çalışma yaptı. Ekip, içerisinde kameralar, sensörler ve kırılabilir kemikli test mankenleri olan bir Boeing 727 uçağını Meksika’da Sonoran Çölü’ne kasıtlı olarak düşürdü. Uçak yere düştükten sonra ön taraftaki ilk 11 koltuk 12G kuvvetine maruz kalıp paramparça oldu. Bu bölümün gerisindeki koltuklarsa yaklaşık 6G kuvvetine maruz kaldı. Uzmanlar, böyle bir kazada ön koltuklardaki yolcuların yaşama şansının olmadığını, ancak uçağın geriye kalan yüzde 78’inin sağ olarak kurtulma ihtimalinin bulunduğunu belirtti. Çalışmaya göre koltuk numarası yükseldikçe yaşama şansı yükseliyor. Yani uçağın arkalarında oturmak daha güvenli. Popular Mechanics isimli otomobil ve teknoloji dergisi de 2007’de bununla ilgili bir çalışma yürüttü. Dergi, 1971’den beri gerçekleşen kazaları tek tek inceleyerek bir kaza anında arka tarafta oturan yolcuların yüzde 69, kanat üstünde oturan yolcuların yüzde 56 ve ön tarafta oturan yolcuların yüzde 49 hayatta kalma ihtimalinin olduğunu belirledi.
En güvenilir 10 havayolu
1- Finnair 2- Air New Zealand 3- Cathay Pacific 4- Emirates 5- Etihad Airways 6- Eva Air 7- Tap Portugal 8- Hainan Airlines 9- Virgin Australia 10- British Airways
En tehlikeli uçaklar
LET 410 20 Twin Otter 18 Ilyushin 72 17 Antonov AN-12 17 CASA 212 11 DC-9/MD80 10 B737-100/700 10 Antonov 28 8 Antonov 32 7 Tupolev 154 7
(HaberTurk)