Yılda bir günün, pilotların dünyanın dört bir yanına milyonlarca insanı güvenli bir şekilde taşımak için yaptıkları katkıların takdir edilmesine ayrıldığını biliyor muydunuz? Dünya Pilotlar gününü her yıl 7 Aralık’ta kutlanan ve uluslararası sivil havacılığın önemi konusunda farkındalığı artıran Uluslararası Sivil Havacılık Günü ile karıştırmamak gerekir.
2013 yılında, Türk Hava Yolları Pilotları Derneği TALPA’nın yönlendirmesiyle, Uluslararası Havayolu Pilotları Dernekleri Federasyonu (IFALPA), pilotları kutlamak için bir gün ayrılmasının kararına vardı. Türk pilotları bu fikri başlattığı için pilot Mehmet Fesa Evrensev’in ilk uçuşunun yıldönümü seçildi.
İlk Dünya Pilotlar Günü ertesi yıl 26 Nisan 2014’te kutlandı. 26 Nisan 2023, Uluslararası Pilotlar Günü’nün onuncu yıldönümü ve havacılık endüstrisinin COVID-19 salgını tarafından dizlerinin üzerine çökmesinden 3 yıl sonra geliyor. Şimdi üç yıl sonra, salgın sırasında yerde kalan insanlar yeniden gökyüzüne çıktıkça, hava yolculuğunda yeniden canlanma yaşıyoruz.
COVID-19 sırasında işten çıkarmalar ve azalan uçuş saatleri ile başa çıkma konusundaki tüm sıkı çalışmalarını ve dayanıklılıklarını kutlarken, havayolu pilotlarının hava yolculuğunun mümkün olduğunca güvenli olmasını sağlama konusundaki kararlılıklarını takdir etmek her zamankinden daha önemli.
Uluslararası Havayolu Pilotları Dernekleri Federasyonu IFALPA’yı yaratma fikri, çeşitli havayolu pilot derneklerinin 1948’deki bir toplantısında ortaya çıktı. Havayolu pilotlarının tüm çıkarlarını gözetecek uluslararası bir organizasyona ihtiyaç olduğu sonucuna vardılar. 74 yıl önceki kuruluşundan bu yana IFALPA, 13 kurucu üye dernekten 104’ün üzerinde pilot derneğini bünyesinde topladı ve bugün dünya çapında 100.000’den fazla pilotu temsil ediyor.
Mehmet Fesa Evrensev kimdir?
İlyas Albayrak’ın hazırladığı “1933-1983 Dünden Bugüne Türk Hava Yolları” kitabında belirtildiği üzere, 1878 yılında İstanbul Gedikpaşa’da doğan Mehmet Fesa Evrensev, Galatasaray lisesinde okudu. Liseden sonra Harp Okuluna girdi ve süvari teğmeni olarak mezun oldu. Süvari subayı olarak hizmet verirken zamanın meşhur Bekirağa Bölüğü’nde 97 gün hapis yattı. Sonrasında Erzincan’a sürgüne gönderildi. 1908 Meşrutiyet ilanından sonra tekrar İstanbul’a alınarak Süvari Bölük Komutanlığına getirildi.
1911 yılında özellikle süvari subayları pilot olmak için eğitime alındığında yüzbaşı rütbesinde idi. Sözlü sınavı birinci olarak kazanınca Fransa’ya uçuş eğitimine gönderildi. 1912 yılında pilot olarak yurda dönüşünde kendisine Türk Silahlı Kuvvetlerinin 1 Nolu Pilot Brövesi verildi.
Balkan savaşlarında filo komutanı olarak muhtelif görev uçuşları yaptı. Birinci Dünya Savaşı başlayınca pilot olarak Kafkas cephesine atandı. Bu göreve gitmek için Karadeniz’de gemi ile yolculuk yaparken Amasra açıklarında Ruslar gemiyi batırdılar ve kurtulan herkesi esir aldılar.
1933 yılında kurulan Türk Hava Yolları’nın (o zamanki adıyla, Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi) ilk Genel Müdürü oldu. Bir yıllık bu hizmetten sonra ömrünün geri kalan yıllarında Türk Hava Kurun’a hizmet verdi. Tayyareci Emekli Binbaşı Mehmet Fesa Evrensev 9 Nisan 1951‘de 73 yaşında İstanbul’da vefat etti.
Erhan İnanç