İngiltere’nin bazı küçük çaplı dron kargo helikopterleri var. Daha ziyade askeri amaçlı kullanılıyorlar. Misal İngiliz Malloy Aeronotics firmasının T150 modeli kargo dronları 68 kilo yükleri taşıyor.
Geçenlerde Çin cephesinden de kargo dron uçak haberi geldi. Air White Whale isimli Çin Startup firması, 20 milyon dolar risk sermayesi toplayarak mevcut geliştirme, tasarım ekibini büyütmeyi planlıyor. Firmanın ürettiği ilk model W5000 10.8 ton toplam ağırlık ile, 5 ton faydalı yük ile ilk uçuşunu yaptı. Dron kargo uçağının maksimum menzili 2500 km. Şirketin doktoralı kurucusu Hu Zhendong, Airbus’ta ve Çin havacılık firmalarında çalıştıktan sonra 2021 yılında firmasını kurmuş. Dron kargo uçaklarının mevcut pilotlu kargo uçaklarındadaha verimli ve etkin çalışması bekleniyor.
Türkiye’ye gelecek olursak, bu konuda Türkiye’nin de mevcut geliştirdiği teknolojiler ile yapabileceği hayli ürün var. Zaten dron yazılımları konusunda yeterli yetkinlik mevcut. Uçak gövdesi üretimi zaten onlarca yıldır TUSAŞ tarafından yapılan ve uzman olduğumuz bir konu. Kritik konu olan motor üretiminde de düşük güçte yerli motorlarımızı TEI ile üretebildik… Yani şeker, un, su var; helvanın yapılması gerekiyor. Bizim motorlar daha yeni, henüz rakiplerden biraz zayıflar ama pekala kanatlara ikişer adet takarak bu piyasaya kendi usulümüzce bir giriş yapabiliriz. TEI, bir adet TF-6000 motoru ile 6000 lbf itki üretebiliyor. 4 tane motor, 24 bin lbf itki ile hayli yük kaldırır, iş yapar.
Uçak olayında malum asıl zaman alan ve zorluk çıkartan konular yolcuların ve pilotların güvenlik standartlarını sağlamak, sertifikaları almak, ancak yolcu ve pilot olmayınca bu işlerin geliştirilmesi çok hızlı olabiliyor.
Türkiye’nin öncelikle kendi iç pazarındaki hatlarda, daha sonra KKTC ile ve daha sonra çevresindeki uygun ülkeler ile ilgili havacılık standartlarını da geliştirerek hava kargo dronlarını hem sivil hem askeri alanda hızla geliştirip kullanıma alması hem mümkündür hem de hedeflenmelidir.
Mevcut THY filosundaki hava kargo kapasitemizin pahalı bakım ve amortisman masraflarını seyreltmek için bu iş çok uygun olur. Ayrıca, hava kargo dronları ile yerli motorlarımız hızla binlerce saatlik uçuş testini tamamlayarak gelişim süreçlerini hızlandırabilirler.
Savaş riski durumlarında ise dört motorlu bu dronların motorları ve bazı sensörleri sökülerek SİHA’lara takılabilir ve hızla SİHA envanteri artırılabilir. THY Kargo ve PTT gibi firmalarımız bu yöndeki geliştirme projelerini finansal olarak destekleyebilirler. (aydinlik/Metin Akgerman)