Doğum Günün Kutlu Olsun THY- 84 Yaşında Bir Dünya Devi
20 Mayıs 1933’de Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı olarak “Hava Yolları Devlet İşletmesi” kurulur. 1938’de “Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü” adı ile Ulaştırma Bakanlığı’na bağlanır.
Havayolu, 1940’lı yıllardan başlayarak yolcularını hava meydanları ve şehir merkezleri arasında otobüslerle taşır.
1955’de isim “Türk Hava Yolları” olarak değiştirilir. İlerleyen yıllarda İETT’nin mavi-beyaz boyalı Büssing 6500’leri devreye girmiştir. Bu otobüsler İstanbul’da Şişhane-Havaalanı arasında çalışıyor, yolcu ve personel yıllarca bu servisler ile Yeşilköy Havalanı’na gidiyorlardı.
1967 Yılında Türk hava Yolları’nda çalışmak için Yeşilköy’e ve şehre yakın mekanlarda ikamet etmek gerekirdi.
1978-81 arası, en uzak mesafe Üst Bostancı olarak tamimle (genelge) sınırlandırılmıştı. Açıkçası Kartal, Pendik, Tuzla, Gebze ve ötesinde oturup da Yeşilköy Havaalanı’nda uçuş veya yer personeli olarak işe girmek sadece bir hayaldi. Yeşilyurt’dan, tren istasyonunun önünden kalkan ilk servis sabah 06.00 vardiyasına giden elemanları taşıyan otobüs.
İstanbul’dan gelenler Gümüşsuyu THY Genel Müdürlük binası önünden ve Şişhane Yolcu Terminali’nden kalkan servise yetişmek zorundalar. Aksaray, Laleli, Fatih yönünde oturanlar Aksaray’dan geçen otobüse yetişecekler veya banliyö hattını seçerek Yeşilköy’e gelecekler.
Sadece uçuş personeli için bir ekip arabası devrede. İlk uçuşlar için Üst Bostancı durağından kalkan araba, belirli bazı noktalara uğradıktan sonra meydana varıyor. Pek çok kabin memuru günün ilk uçuşlarına yetişemez, uçağa nöbetçi yollanır, kendisinden savunma istenirdi. Kurallar katı, birkaç kez yetişemeyen ceza alır.
Ankara’da yaşayan havacılar çok daha şanslı. Akşamdan gelip, Yeşilyurt’da lojmanın üst katındaki yatakhanede istirrahate çekilirler. Henüz terör, kontrol mekanizması, apron kartı yok.
***
Macera değildi burada yaşam.
Evlenme akdinin kabulü ve kabin memurlarının evli olarak uçabilmeleri, sendikanın ve Tassa’nın çetin mücadeleleri sonunda zaferle sonuçlandı. Türkiye’deki uygulamanın dünyada benzeri yok, evlenip ayrılanların yerine tekrar yenileri yetiştirmek masraflı ve zor, evlilik kurumuna saygı göstermek, kabullenmek gerek. Bu bir milattı!
Türk Hava Yolları’nda hosteslik ya da şimdiki adı ile kabin memurluğu bir meslek olarak benimsendi. Omuzunda çantası, elinde valizi, kepli genç kız, meraklı bakışlarla didik didik edilse de, alnının teri ile kazandı ve aile geçimine katkıda bulundu.
***
Kabin memurları hakkında bilinmeyen çok şey var. Kabin görevlisinin tek işi servise çıkmak, yiyecek-içecek dağıtmak değildir. Kabin Memuru uçak kabininde; gezegeninden metrelerce yukarıda, saatlerce yüksek basınç altında çalışır. Tabana döşenmiş kabloların üzerinde dolaşırken bedeni elektrikie yüklenir. Tazyikli kabinde sürekli ayakta hizmet verir, uykusuz kalır. Yemek saati diye bir şey söz konusu değildir, ne zaman iş biter, sıra gelirse.
İnsanlarla iletişim kurup korkularını giderir, sevgi ve şefkatle yaklaşıp alışkanlıklarını uçakta da devam ettirmeleri için yardım eder, huzurlu olmalarını sağlar. Göz göze yakın temas kurup istek ve şikayetlerini bazen de dertlerini dinler.
Onların işi önemli ve yıpratıcıdır. En tecrübeli kabin memurları; mükemmel hizmet bilen, çalışma şekli ile fark oluşturan ve rekabet ortamında şirketi, uçağın burnu gibi havaya kaldıran güçtür. Her şirket için!
***
Havacılar dinler, kültürler ve coğrafyalar arasında köprüler kurar. Farklı ülke insanları ile karşılaşıp, değişik din ve dillerdeki insanlarla tanışıp, adetlerini öğrenir. Alışkanlıklarını görüp, müziklerini dinler. Daha ilk notalar dökülürken; yer-zaman kavramları yok olur. Müzik, ruhu ele geçirir.
Tecrübe; bilgi birikimi ve deneyimdir. Uçuşlardaki olaylar, tehlike anında yaşananlar, teknik bilgiler ve eğitimler, public relations (halkla ilişkiler) ile birlikte harmanlanır. Tecrübenin kitabı yoktur. Ekibin anlaşması çok önemlidir; kabin içinde usta-kalfa-çırak ilişkileri yaşanır.
Türk Hava Yolları bugün 84 yaşında bir dünya devi. Birbirinden parlak başarı öyküleriyle dolu bir geçmişi var. Daha nice yıllara!
Meral Döşemeciler
Doğum Günün Kutlu Olsun THY- 84 Yaşında Bir Dünya Devi
