DHMİ üç havalimanı'nın kira borcunun yüklü faizlerini sildiği ortaya çıktı

Sayıştay’ın Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nde (DHMİ) yaptığı denetimde Dalaman, Milas Bodrum ile Antalya havalimanlarını işleten firmalara müthiş bir kıyak yapıldığı ortaya çıktı.
Sözcü Gazetesi’nden Kamil Elibol’un haberine göre; Bakanlar Kurulu’nun 2016/9738 sayılı kararları ile üç havalimanını işleten YDA, TAV ve IC-İçtaş firmalarından 2016 yılı Ekim ile 2017 yılı Ocak ayında tahsil edilmesi gereken 154 milyon 560 bin Euro’luk kira alacaklarının faizleri silinerek 2018 yılı Haziran ayına “ötelendiği” belirlendi.
Yüzde 3 gerçekleşti
Sayıştay’ın konuya ilişkin hazırladığı raporda, Dalaman Havalimanı’nın 28 milyon 680 bin Euro, Milas Bodrum Havalimanı’nın 25 milyon 380 bin Euro ile Antalya Havalimanı’nın 100 milyon 500 bin Euro’luk kira alacağının “faiz” tahakkuk ettirilmeksizin ötelenmesine karar verildiği ifade edildi.
DHMİ Yönetim Kurulu ise alınan öteleme kararını aynen uyguladı.
“Yap – İşlet – Soy” modeli
Yap – İşlet – Devret (YİD) modeli ile işletilen havalimanları adeta birer “Yap – İşlet – Soy” skandalına dönüştü. Devletin Kütahya, Afyon ve Uşak’a hizmet veren Zafer Bölgesel Havalimanı’nda işletici firmaya garanti yolcu bedeli olarak 5 yılda 20.9 milyon Euro ödediği saptandı.
24 Kasım 2012’de hizmete giren ve proje yatırım maliyeti 50 milyon Euro olan Zafer Bölgesel Havalimanı’ndaki garanti yolcu farkı uygulaması devletin kesesinden yedi. IC İçtaş firması tarafından 21 Mart 2044’e kadar işletme süresi tanınan havalimanında iç hat yolcu başına 2 Euro, dış hat yolcu başına 10 Euro garanti ücret hakkı tanındı. 2012-2016 yıllara arasında garanti edilen yolcu sayıları iç hatlarda yüzde 5, dış hatlarda ise yüzde 3 gibi düşük seviyelerde gerçekleşti. Sayıştay, bölgesel havalimanından beklenen amacın gerçekleşmemesi ve kuruluşun da uzun süre bir finansman yükü ile karşı karşıya kalmaması amacıyla uçak ve yolcu trafiğinin artırılmasına yönelik başlatılan çalışmalara etkinlik kazandırılması için bir komisyon kurulmasını önerdi.
Raporda “İşletici şirketle birlikte bölgedeki mülki idare amirleri, ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları, ticaret odaları, turizm ve havayolu şirketleri ile ortaklaşa çalışmalar yürütülmesi, otel ve uçuş paket programları ve bu programlara katılan şirketlere teşvik uygulaması gibi projeler geliştirilmesi uygun olacaktır” sözlerine yer verildi.
20.9 milyon Euro ödendi
Sayıştay raporunda, Zafer Havalimanı iç hatlarda 2012-2016 yılları arasında 2 milyon 395 bin 916 yolcu sayısının garanti edilmesine karşın gerçekleşme oranının yüzde 3 ila 5 arasında kalarak 124 bin 867 yolcunun uçuş yaptığı vurgulandı. Firmaya garanti yolcu farkı olarak 4 milyon 542 bin Euro ödendi.
Aynı tarihleri kapsayan dış hatlarda 1 milyon 677 bin 142 yolcunun garanti edilmesine rağmen sadece 45 bin 667 yolcunun seyahat ettiği anlaşıldı. Gerçekleşme oranı yüzde 3’de kalarak firmaya garanti yolcu farkı olarak 16 milyon 314 bin Euro ödeme yapıldı.