Çin, altıncı nesil hayalet savaş uçağı J-36 için uçak gemilerine güvenli inişi mümkün kılacak devrim niteliğinde bir kontrol sistemi geliştirdi. Sistem, özellikle uçan kanat tasarımının getirdiği aerodinamik zorlukları aşmak amacıyla Çin’in Chengdu kentinde tasarlandı.
Uçan Kanat Yapısı İçin Özel İniş Sistemi
Geleneksel kuyruk bölümüne sahip olmayan uçan kanat tasarımı, düşük radar izi ve yüksek manevra kabiliyeti sağlarken, uçak gemilerine iniş sırasında ciddi riskler barındırıyor. Bu riskleri ortadan kaldırmak için Chengdu Havacılık Tasarım ve Araştırma Enstitüsü ile Nanjing Havacılık ve Uzay Üniversitesi, “Doğrudan Kuvvet Kontrolü (DFC)” adlı yenilikçi bir sistem geliştirdi.
DFC sistemi, uçağın pozisyonunu değiştirmeden yalnızca kaldırma kuvvetini hassas bir şekilde ayarlayabiliyor. Sistem, klasik aerodinamik veri tabanlarına bağımlı kalmadan çalışıyor; bunun yerine gelişmiş matematiksel modeller ve özellikle Jacobi matrisleri kullanılıyor.
FTDO Teknolojisi ile Anlık Dengeleme
Kontrol sisteminin merkezinde, robotik teknolojilerden ilhamla geliştirilen Sabit Zamanlı Bozucu Gözlemleyici (FTDO) yer alıyor. FTDO, kontrol yüzeyleri arasındaki çapraz etkileşimleri tespit ederek uçağın dengesini anlık olarak sağlayabiliyor.
Simülasyonlarda sistem, altı metreye kadar dalga yüksekliği bulunan zorlu deniz koşullarında, iniş hassasiyetini yalnızca iki santimetre hata payı ile korumayı başardı.
Magic Carpet’e Rakip: Dinamik Kontrol Mekanizması
Geliştirilen sistem, ABD Donanması’nın F/A-18 Super Hornet uçaklarında kullandığı Magic Carpet sistemine benzerlik gösterse de, Çin’in çözümü daha esnek ve dinamik. Amerikan sisteminde önceden tanımlı kontrol verileri kullanılırken, Çin’in DFC sistemi her uçuş yüzeyini anlık olarak yeniden hesaplayabiliyor.
J-36 Test Uçuşlarına Devam Ediyor
Çin, birkaç farklı altıncı nesil savaş uçağı projesi üzerinde çalışırken, J-36 olarak adlandırılan platform geçtiğimiz Aralık ayında ilk test uçuşunu gerçekleştirmişti. Üç motorlu uçan kanat formuyla dikkat çeken J-36, gizlilik odaklı karma gövde tasarımına sahip ve uzun menzilli saldırı kabiliyetleriyle donatılacak şekilde geliştiriliyor.
Söz konusu iniş sistemi ise, bu gelişmiş savaş uçağının uçak gemisi varyantı için tasarlanıyor. Çinli araştırmacılar, bir sonraki aşamada sistemin kontrol mimarisini daha da sağlamlaştırarak, olası arızalara karşı dayanıklı bir yapıya ulaşmayı hedefliyor.