Değerli okurlar, geçtiğimiz hafta THY ile Hava İş arasında “ölümü gösterip sıtmaya sevindirmek ” isimli bir deneyimi yaşadık. Önce primlerle çalışanının gözünü boyamaya çalışan THY işvereni, çalışanlardan yoğun tepki alınca geri adım atmak zorunda kaldı.
Burada Hava İş nerede diyeceksiniz? Sayın Hava İş asgari ücrete % 34 zam gelince şöyle bir kafa kaldırıp “değişen ekonomik koşullara uygun ve üyelerinin refah seviyesini artıracak bir zam talebini” adet yerini bulsun kabilinden “ya tutarsa” diyerek dile getirdi. Ardından THY’den “size geçmiş 6 ayın TÜFE’sinin üzerine % 1 daha vereceğim” açıklaması geldi. Bir zamanlar İstanbul’daki vapurlarda meşhur bir Burhan pazarlama vardı. 3 sene önce rahmetli oldu. Belgesellere bile konu olmuştu. Sloganı çok iddialı idi : “Herşeyi satarım.” Bu sloganı, Maliye eski bakanı Kemal Unakıtan’a ilham olmuş mudur, bilmem… Ama gerçekten çok başarılı bir satıcı idi.
Hele bir anısı var ki, efsanedir. Her zaman iyi para kazandığını söyleyen, kira ve vergi ödemediğini samimi olarak itiraf eden Burhan Demircan Uludağ’a tatile gitmiş. Beş yıldızlı otelin lobisinde kahvesini yudumlarken karşı kanapede oturan sosyetik bir kadın yanındaki arkadaşına eğilip “Aaa şu adam vapurdaki işportacı değil mi, ne arıyor burada ?” diye sormuş. Burhan bu sözleri duyunca kadına seslenmiş: “Evet, hanımefendi benim. Bu arada az önce çantanızdan çıkardığınız tarağı da ben satmıştım, nasıl memnun musunuz tarağımdan?” Kadınlar hızla toparlanıp kalkmışlar… İşte Burhan pazarlama böyle bir figürü idi eski Türkiye’nin… Pazarlama taktiği, ilk bakışta fiyatı pahalı gibi görünen ürünü arkasından yaptığı jestlerle (!) makul hale getirmesi idi. “Bakın şu elimde gördüğünüz keçeli kalem 30 TL, kırtasiyecilerde 35 TL’ye satılıyor. Ama bu kalemi alıp gitmiyorsunuz, yanına 1 adet de tükenmez kalem veriyorum. Bitti mi, bitmedi bir adet kurşun kalem de hediyem. Kurşun kalem için ne lazım. Bir kalemtraş da benden. Keçeli kalemi, tükenmez kalemi siz kullanın, kurşun kalemi ve kalemtraşı da evladınıza hediye edin.” Bu arada, ortamı kızıştırmak için vapurun arka taraflarından el kaldırıp kendisini çağırdıkları izlenimini yaratmak için yüksek sesle “geliyorum efendim, oraya da geliyorum.” diye seslenmeyi de ihmal etmezdi.
HAVA İŞ’TEN İSTİFALAR, ORANI % 41’E ÇIKARTTI…
Geçtiğimiz hafta Ahmet Bolat’ın ilk zam önerisini okuduğumda aklıma Burhan pazarlama geldi. Ne diyordu THY yönetimi? “Şu elimizde gördüğünüz Toplu Sözleşme gereği size % 19,77 TÜFE artışı ile yetinmiyoruz, üzerine % 1 daha veriyoruz. Durun daha bitmedi. Üzerine iki de ikramiye ekliyoruz. Üstelik ikramiyenin birini önümüzdeki ay ödüyoruz.” THY, Hava İş’in refah payı talebini ciddiye almamış, zam oranını % 20.77’de tutmuştu. Üstüne verdiği ikramiyelerin kalıcı olmadığı ve temel maaşlara yansımayacağını gören özellikle pilotlar ve kabin memurları ayağa kalktı. Rivayet o ki, THY çalışanları Hava İş’ten istifa etmeye başladı. Söylenenlere bakılırsa istifalar 1000 rakamını geçti.. Durumun vahametini gören Hava İş ve THY hemen bir durum değerlendirmesi yaptılar. Öyle ya, o eski “dikensiz gül bahçesi günleri” geride kalmıştı. Alternatifsiz sendikaya beddua ederek üyeliğini sürdüren çalışan profilinin gideceği bir başka sendika daha vardı artık. Allah korusun Hava İş’in olmadığı, yetkisinin düştüğü bir Toplu sözleşme ortamı tam bir felaket olurdu. Oturuldu, konuşuldu ve ikramiyeden vazgeçilerek oransal artışa % 20 daha eklenip iş tatlıya)!) bağlandı.
TOPLU SÖZLEŞME ZAMMINI AKARYAKITA ENDEKSLEYİN, KAFAMIZ RAHAT OLSUN…
Aradan 3 gün geçmemişti ki, benzine perşembe gecesi önce 1,32 TL zam yapıldı.. Yetmedi 15 Temmuz cumartesi gecesi benzine, motorine ve LPG’ye tarihin en büyük zammı geldi. Üç gecede % 27 artış yapıldı. Peki THY çalışanları ekstra % 20 zammı ne zaman alacaklar? 8 Ağustos’ta… Demek ki, önümüzdeki yaklaşık 25 gün boyunca zamsız maaşlarla, zamlı benzini depolarına koyacaklar. Hani diyorlar ya, verlen zamlar iki-üç ay içinde eriyor, diye… Keşke öyle olsa.. Artık zamlar henüz cebe girmeden buharlaşıyor. THY çalışanı da zamlı maaşı eline geçmeden fazlası ile geri verecek.
Daha durun, tetikleyici bir mal kalemi olan akaryakıt zammı diğer tüm mal ve hizmetleri de artıracak. Yani işin özü, geçen haftaki yazıma attığım başlık gerçek oldu. O yazıyı yazarken, THY’nin oransal artış yerine 2 ikramiye ile işi geçiştireceği açıklanmıştı. Yazıdan sonra oransal artış yapıldı ama o artış da benzin zammı ile YALAN OLDU. Ya da BUHAR OLDU… Bundan sonra her mal ve hizmete yapılacak artış, çalışanları 30 Haziran’dan da geriye götürecek. Ben olsam artık TÜFE rakamlarını istemem, maaş artışlarını benzin zammına endekslenmesini tercih ederim. Baksanıza 2023 yılının ilk 7 ayda benzin % 80 zamlanmış. Son 1 yıldaki artış ise % 132 !
THY çalışanlarının alacağı artışı asgari ücret zammına bağlama sıradanlığına kendini hapseden, % 41’den sonra iri iri laflar eden, “birliğin zafer” falan diye kendini temize çektiğini zanneden Hava İş yöneticilerinin yüzlerini bu devasa benzin zammından sonra gerçekten çok merak ediyorum. Hele yarından itibaren, benzin zammına bağlı iğneden ipliğe, arabadan şeftaliye kadar herşeye zam geldiğinde ne yapacaklar acaba?
Bu arada bir çağrı da, “THY personeli Hasan, Levent ve İpek’in maaşlarını” açıklayan Ahmet Bolat beye… İsim falan istemiyoruz. Şu yönetici maaşlarını da bir açıklayın bilelim. Mesela maaşları en düşük ve en yüksek olan müdürlerin, Başkanların, Genel Müdür yardımcılarının aldıkları aylık paraları… Ek imkanlarını da tabii… Makam arabalarını, köprü-otoyol geçişlerini, benzin giderlerini, ikram ve temsil paralarını da eklerseniz seviniriz.