Değerli okurlar, Haziran enflasyonu açıklandı ve THY’mizin “kıyak “gibi sunduğu iyileştirmenin içinin boş olduğu ortaya çıktı. Bundan tam 1 ay önce “Bütün Gürültü % 2 zam için miydi?” başlıklı bir yazı yazmış, aslında yer personeline ve kabine verilen % 10’luk ek zammın balon olduğunu, ilk 6 aylık enflasyonun % 8 civarında olacağını öngörerek bunun aslında Temmuz 2018’de verilecek % 4 +TÜFE artışını sadece % 2 artıracağını söylemiştim. Enflasyon canavarı beni de yanılttı ! İlk 6 ay TÜFE’si % 9.17 olarak gerçekleşti. Hatayı nerede yaptık? Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’i dinlemedik… Oysa ne demişti Şimşek “Enflasyonda tarihi zirveyi göreceğiz.” Gerçekten de öyle oldu. Yıllık enflasyon 2003’ten bu yana ilk kez % 16’ya yaklaştı…
TÜFE’de rekor
Konunun daha iyi anlaşılması için son 14 yıldaki ilk 6 aylık TÜFE verilerine bakalım:
2005 % 2.56
2006 % 4.8
2007 % 3.82
2008 % 5.86
2009 % 1.82
2010 % 3.56
2011 % 3.42
2012 % 1.94
2013 % 3.94
2014 % 5.59
2015 % 4.68
2016 % 3.59
2017 % 5.78
Tablo bu…En yüksek rakamların ortaya çıktığı 2008, 2014 ve 2017 yıllarını bile neredeyse ikiye katladık. Kötü haber ekonomi yönetiminden geldi. Önümüzdeki birkaç ay daha enflasyon yüksek çıkabilirmiş ! Sonra toparlanma başlayacakmış. İyi de, birkaç ay sonra okullar açılacak, havalar soğuyacak, doğalgaz, kömür vb ısınma giderleri artacak … Yazın tarım ürünlerinin bol miktarda piyasaya arz edilmesi sonucu fiyatlara nispi bir etki yapması artık bilinen bir gerçek…Bu yıl ilk kez, tarım ürünleri fiyatı düşmedi, tam tersine arttı… Örneğin havuç, fiyatı geçen yılın Haziran ayına göre % 109 artmış. Adama sorsan umurunda değil…“Ben tavşan mıyım abi? Havuçtan bana ne?”… Et fiyatları , ithalata rağmen uçmuş ama arkadaş rahat “Ben vejetaryenim, beni ilgilendirmiyor.” diyor. Ama sebze-meyve fiyatları ortalamada % 60 artmış, ondan bahsetmiyor. Son 2 aydır baskılanan petrol ürünlerine baba bir zam gelmesi kaçınılmaz, adam oralı değil…”Benim arabam yok ki , arabası olanlar düşünsün” diyor. Her gün bindiği otobüsün, metrobüsün su ile çalıştığını zannediyor. Antalya’daki portakalların İstanbul’a kamyonla değil kendi imkanları ile yuvarlanarak geldiğini düşünüyor. Yaz mevsiminde olduğumuz için kışın kabaracak doğal-gaz faturasını bugünden düşünmüyor.
KREDİ KARI FAİZLERİ ARTTI.
Dövizdeki artışı durdurmak için yapılan 5 puanlık faiz artışı ilaç olmadı. Sıcak para % 18 faizi bile beğenmedi. En az 2 puanlık faiz artışı daha gelecek gibi. Faizler arttıkça kredi maliyetleri yükselecek. Bu hem ithal hem de yerli ürünlere yansıyacak. Alım gücü düşen özellikle ücreti ile geçinenler artan fiyatlara yetişemeyecek ve durgunluk başlayacak. Gidişat böyle… Bakın faiz artışları kredi faizlerini vurdu bile. Kredi kartı faizleri % 10 oranında artırıldı. 20.000 TL limitli kredi kartının her ay asgari tutarını ödeyip 14.000 TL’sini öteleyen bir tüketici eskiden aylık % 1.84 faiz hesabı ile 257 TL öderken şimdi % 2.02 üzerinden 282 TL ödeyecek. Nereden baksanız faizlere de % 10 zam gelmiş. Sadece kredi kartı değil, tüketici, ev, araba kredileri de zamlandı.
THY’NİN ZAMMI SİMİDE YETMEDİ
Bütün bunları niye anlattık? THY yönetiminin Hava İş ile anlaşarak lütuf gibi sunduğu o % 10’luk iyileştirme(!) var ya hani, çoktan uçup gitti. TÜİK’in açıkladığı ilk 6 ay TÜFE’sine göre zaten % 9.17 alacak olan yaklaşık 15.000 yer ve kabin çalışanı aslında iyileştirme adı altında % 0,8 (Binde sekiz) aldı. Yani 3.000 TL maaşı olan bir çalışan 24 TL ekstra aldı. Hergün bir simit parası bile değil. Simit hesabı yapsak ayda 45 TL lazım…Çaydan da vazgeçtik. 10.000 TL alan bir çalışanda ise bu fark sadece 80 TL….
Peki THY’de son imzalanan toplu sözleşmeden bugüne çalışanların kaybı ne kadar olmuş acaba? TİS’in yürürlüğe girdiği tarihten bu yana TÜFE yaklaşık % 30 oranında artmış… Aynı dönemde dolardaki artış % 54… Euro daha insafsız, tam % 64 artmış…Altını hiç sormayın, gram altın fiyatındaki artış % 77’yi bulmuş. Yani hangi parametreyi alırsanız alın, içeridesiniz.
ASLINDA SIFIR ZAM ALIYORUZ.
Aslına bakarsanız, her 6 ayda bir iş bilir THY’mizin maaşlara yaptığı artış zam (!) falan değil. Son 6 ay gerçekleşmesini size vererek 6 ay önceki alım gücüne getiriyor sizi. Yani zam falan vermiyor. Ya da başka ifadeyle SIFIR ZAM veriyor. Haaa diyeceksiniz ki, olsun her 6 ayda bir paramızın alım gücünü güncelleyip bizim maaşımızı koruyor. Ama kazın ayağı öyle değil. Niye* Çünkü TÜFE hesabı, gerçekçi değil…Daha önce de yazdım. Kaş aldırma ücreti de var, operasyon adı altında kıl dönme ameliyatı da var,.. Popo kaldırma giriyor mu bilmiyorum. 2018’de kadın çizmesi ve erkek kabanı TÜFE hesabından çıkarılmış. Demek ki, çaktırmadan ülkemiz kaymış, ekvator kuşağına doğru seğirtmiş… işin latifesi bir yana, bu sürrealist TÜFE hesabını nasıl aşarsınız? Kısa süreli Toplu İş Sözleşmeleri ile… Peki THY’de ne oldu? Yeni Hava İş yönetimi gelir gelmez 2 yıllık sözleşmeyi 3 yıla çıkardı. Çalışanın kaybı katmerlendi. Bu konuyu ilk fırsatta detayları ile yazacağım.
Sözün özü, Büyük tantana ile duyurulan pilotlara % 20, yer ve kabin çalışanlarına % 10 olarak uygulanan iyileştirmenin aslında sırasıyla yüzde 10.83 ve binde 8’e denk geldiğini gördük. Şimdi bazı okurların “Eee ne yapsın THY canım, olmayan parayı mı versin?” dediğini duyar gibiyim. Cevabı ben değil TÜİK versin. TÜİK’e göre uçak bileti fiyatları son 1 yılda % 106 artmış…İyi mi?
BU TÜFE İLE İŞİMİZ ÇOK ZOR…
