ABD’li uçak üreticisi Boeing’in Rusya’dan titanyum satın almama kararı vermesiyle, Ukrayna krizinin etkileri Rusya endüstrilerini etkilemeye devam ediyor. Rusya, modern jet uçaklarının kritik bileşenlerinde kullanılan titanyum tedarikinde önemli bir oyuncu. Ancak Boeing, Rusya olmasa da titanyum ihtiyaçlarının karşılanabileceğinden emin.
Boeing Pazartesi günü yaptığı açıklamada, titanyum gereksinimleri için artık Rusya’ya bakmayacağını ve Rus VSMPO-AVISMA şirketleri ile olan sözleşmeyi askıya aldığını açıkladı. Rus merkezli şirket, dünyanın en büyük titanyum tedarikçisi olup tüm büyük uçak üreticileriyle bağları vardır.
Boeing, birkaç ay önce Dubai Air Show’da VSMPO-AVISMA ile sözleşmesini yenilemiş ve şirketin mevcut ve gelecekteki Boeing ticari uçakları için en büyük titanyum tedarikçisi olmaya devam edeceğini teyit eden bir Mutabakat Zaptı (MOU) imzalamıştı.
MOU ayrıca, Rusya merkezli Ural Boeing Manufacturing (UBM) ortak girişiminin artan kullanımını ve yeni titanyum alaşımları ve teknolojilerini geliştirmek için daha büyük bir Ar-Ge yatırımı yapılacağını belirtiyordu.
Peki Boeing, VSMPO-AVISMA ile bağlarını kopardıktan sonra nasıl idare edecek? Boeing, son gelişmelerin titanyum kaynaklarını önemli ölçüde etkilemeyeceğinden emin ve şunları söylüyor : “Boeing, birkaç yıl öncesinden küresel kaynaklarımızı çeşitlendirme girişimi nedeniyle önemli bir titanyum envanterine sahip. Rusya’dan titanyum alımını askıya aldık. Envanterimiz ve titanyum kaynak çeşitliliğimiz, uçak üretimi için yeterli tedarik sağlıyor ve uzun vadeli sürekliliği sağlamak için doğru adımları atmaya devam ediyoruz.”
Titanyum inanılmaz bir güç-ağırlık oranı sunarak onu uçak üretiminde değerli bir meta haline getiriyor. Yüksek sıcaklıklara dayanabiliyor, korozyona büyük ölçüde direnebiliyor ve motorlar (diskler, paller, şaftlar), uçak gövdesi ve iniş takımı gibi çeşitli uçak parçalarında kullanılıyor.
Son birkaç gün içinde Rusya’ya yönelik artan yaptırımlarla birlikte endüstri uzmanları, titanyum gibi emtia tedariklerinde olası bir aksama konusunda endişeli. VSMPO-AVISMA’nın merkezi Verkhnyaya Salda Rusya’da olup Ukrayna, İsviçre ve İngiltere’de de tesisleri bulunmaktadır.
Motorlarda ve diğer uçak bileşenlerinde kullanılan titanyum alaşımlı dövme parçaları, uçak üreticilerinin önemli titanyum ihtiyaçları Boeing 787 ve Airbus A350 gibi modern uçaklar için değerli bir ürün haline getiriyor.
Reuters, Boeing’in kararıyla ilgili olarak VSMPO-AVISMA İcra Kurulu Başkanı Dmitry Osipov bir açıklama yaptı : “Uzun vadeli ortağımızla olan sözleşmelerin askıya alınmasından dolayı samimi olarak üzgünüz. Şimdi satış politikamızı diğer pazarlara yönlendiriyoruz.”
Boeing, titanyum tedarikini Rusya olmadan sürdürmenin bir yolunu bulmuş olsa da, diğer uçak üreticileri aynı durumda olmayabilir.
Geçen yıl Temmuz ayında Moskova’da düzenlenen MAKS-2021 hava fuarında bir sunum sırasında, Airbus, Avrupa Satış Başkanı Wouter Van Wersch, şirketinin uçaklarındaki titanyum ihtiyacının yarısının Rusya’dan sağlandığını belirtti.
Bu nedenle Avrupalı uçak üreticisi Airbus, Boeing’in yaptığı gibi Rusya’yı görmezden gelemez. Reuters, Airbus’ın Rusya’dan ve diğer ülkelerden titanyum tedarik etmeye devam ettiğini ve ayrıca ilk kademe tedarikçileri aracılığıyla dolaylı olarak titanyum elde ettiğini ve bunların tümünün mevcut yaptırımlara uygun olduğunu belirtiyor.