Değerli okurlar, 2024’ü bitirdik. Ekonomi uzmanları daha kötü bir yılın geldiğini söylüyorlar. Çalışanların emeğinin karşılığını alamadığı, şirketlerin büyümeden zırnık koklatmadığı, kiraların füze hızıyla yükseldiği, maaşların ise kuş serisi araba hızıyla artabildiği zor bir yıl bizi bekliyor.
TÜİK’in kimsenin inanmadığı enflasyon verilerine göre son 6 ayın TÜFE’si % 15,75 olarak açıklandı. Yetkili sendika Hava İş’in geçen yıl imzaladığı “işverensever-işçisavar” sözleşmeye göre bu rakama % 10’u kadar daha ilave edilip % 17,32 rakamına ulaşıldığı airlinehaber sitemizde anında okurlara duyuruldu. Meğer hesap yanlış yapılmış ! Sendikamız rakamı % 17,33 olarak yuvarladı. Böylece maaşı 100.000 TL olan bir çalışan 17.320 yerine 17.330 TL alacak. 10 TL de sendikamızdan geldi anlayacağınız. Dilenciye verseniz yüzünüze fırlatır. Sonuçta, gerçekten komik bir artış ücretlere yansıtılacak.
Kiralara gelince, orada hesap farklı… Maaş artışlarında son 6 aylık kümülatif TÜFE artışı olan % 17,33 ile yetinilirken kiralarda Ocak itibarı ile artış % 58 üzerinden hesaplanacak. 100.000 TL net maaş alan bir çalışanın kirası 30.000 TL ise, şimdi 117.330 TL maaşa karşılık yaklaşık 48.000 TL ödeyecek. Yani kirasını ödemek için başka giderlerinden kısacak.
Peki bunun sorumlusu kim? Daha önce de yazdım. İşveren maksimum kar etmek için her zaman işçi alacaklarına yüklenir. İşçinin hakkını koruyacak olan ise, her ay bir çuval para ödediği sendikadır. Bakın THY’de brüt maaşı 100.000 TL civarında olan bir uzmanın ödediği sendika aidatı yaklaşık 1600 TL … Pilotları varın siz hesap edin. Maaşlara enflasyon farkı gelir de aidata gelmez mi ? O da % 17,33 artacak ve uzmanımızın aidatı 1900 TL’ye yaklaşacak…
BAŞARI PRİMİ KİMLERE ÖDENMEDİ ?
THY’de, bay Hamdi ile başlayan prim verme modası devam ediyor. Bu prim işine en başından beri karşı çıktığımı yaklaşık 9,5 yıldır bu köşeyi okuyanlar bilirler. Adına prim, ikramiye ne denirse denilsin yanlış bir uygulamadır. Hep yazdık, bu paraları vereceğinize maaşlara ilave artış yapın kırk kere iyidir dedik. 2023 yılı Temmuz ayında ücretlere % 21 enflasyon farkı vermeye hazırlanan THY yönetimi aldığı kararla Ağustos ve Ekim aylarında yapacağı ilave ikramiyeleri iptal ederek Temmuz artışını % 41’e çıkarmıştı. O tarihte 50.000 TL maaş alan bir çalışanın aylığı % 21 artışla 60.500 TL olacak iken, % 41 artışla 70.500 TL’ye yükselmişti. Arada geçen 3 artış dönemi sonunda, 2023 Temmuz ayında maaşı 60.500 TL olan bir çalışan Ocak 2025’de yaklaşık 144.000 TL alacaktı. Oysa % 41 zam uygulanması ile bugün 167.000 TL alıyor. Yani Temmuz 2023’de 10.000 TL’ye karşılık gelen ekstra artış bugün 23.000 TL’ye ulaşmış . (meraklısı için arada geçen 1.5 yıldaki 3 TİS artışının % 64, % 24,73 ve % 17,73 olduğunu hatırlatalım.) Bu konuyu defalarca yazan ve gündemde tutan biri olarak çorbada tuzumuz oldu ise, ne mutlu bize…
Ancak bu yıl yine eskiye dönüldü ve her çalışana bir maaş Başarı Primi verileceği açıklandı. Yine de geçmişteki kötü örneklere bakınca buna da şükür demek lazım. Hatırlarsınız, bir tarihte personele 1, müdürlere 2, başkanlara 3 maaş diye giden bir skalayla bol keseden prim vermişlerdi. Düşünün o tarihte 20.000 TL alan bir uzman bu rakam kadar kadar prim alırken 50.000 TL maaşı olan bir müdür 100.000 TL primi cebe indirmişti.
Bu sene nisbeten daha adil bir yöntem benimsenmiş. Her personele bir ikramiye tutarı kadar prim verilmiş. Ancak benim merak ettiğim bir-iki konu var. 2024 yılında bu şirketin başarısına büyümesine katkı sağlayan ama % 30 daha düşük emekli maaşı almamak için Aralık sonunda dilekçe veren emektar personele prim verildi mi? Veya Aralık sonunda işten çıkartılan personele ödendi mi? Bu başarıya yıl içinde belli bir süre, 6 ay- 7 ay katkı sunan ancak istifa eden veya işten çıkartılan personele kıstelyevm(çalıştığı süre kadar) ilkesi ile kısmi ödeme yapıldı mı? Mesela işçinin haklarını savunmak durumunda olan ve bunun için her ay bir çuval aidat alan Hava İş sendikası bu işin neresinde? Yoksa THY işvereni “verdimse ben verdim, sana ne? “mi diyor…
YILIN SON GÜNÜ İŞTEN ÇIKARTMAK AHLAKİ Mİ?
Bize gelen bilgilere göre, yılın son günü olan 31 Aralık’ta bir grup çalışan İnsan Kaynakları ünitesine çağrılarak işten çıkartıldıkları kendilerine bildirilmiş. Bu arkadaşlar, hırsızlık veya kaçakçılık yaptılarsa, uyuşturucu kullandılar ise, yapılan işlem anlaşılabilir. Ama tazminatları ve tüm hakları verilerek çıkartıldı ise, bu yapılanı kabul etmek mümkün değildir. Yahu birader 10-15 sene çalıştırdığınız bir personele 2 gün daha tahammül edemediniz mi? Sayın İnsan Kaynakları ünitesi, akşam yılbaşını ailesiyle kutlayacak, yen yıla umutla girecek bir insana ve ailesine yılbaşını zehir etmek insani midir, vicdani midir, ahlaki midir? Biraz empati yapın… Yarın devir değişse, size arifeyi gösterip bayramı göstermeseler, arife günü kapıya koysalar ne düşünürsünüz ? Tek kelime ile ayıp bu yapılan…
Yüzde 10 nedir? Kiralar yüzde 60 artarken, enflasyon 20 bin üzerindeyken, yeniden değerleme 50 ye yakınken bu zam reva mı? Yıllık izin, mazeret, rapor, vardiya primi adaletsizliği, pazar priminde adaletsizlik.
Lütfen 2.yılda düzeltin haklarımızı.