Bu hafta her nedense bilen bilmeyen bu konuyu yazmış. Tabii ki okurlarımız arasında teknisyen ve pilotlarda var. Tabii ki onların bu sistemin nasıl calıştığını bilmemeleri imkansız.
Ancak yine yetersiz bilgiler eşliğinde yazmak için yazmış olduğunu düşündüğümüz, hayatında kokpitde bile uçmamış bazı yazarlarımızın bu konuya yönelik kulaktan dolma bilgilerle görüş belirttiklerini gözlemliyoruz.
Bu yazarlarımıza tavsiyemiz, bilmediğiniz konularda yazı yazmamaları olacaktır. Aksi takdirde kamuoyu konu hakkında yanlış bilgilendirilir.
B737 STAB TRIM Cutout Switches
B737 Yatay Stabilizelere (Horizantal Stabilizers) Lövyelerdeki Switchlerle veya Autopilot ile veya ön pedestalın sol ve sağında olan Stabilizer Trim Tekerlekleri el ile çevrilerek hareket verilebilir.
Lövyelerin dış uçlarında yanyana 2 adet switch bulunmakta. Bunlardan birisi stabilizeyi frenden kurtarma, diğeri elektrik motoru vasıtasıyla stabilizeye burun aşağı veya burun yukarı kumandası vermeye yarar. Bu siviçlerin ikisine de aynı anda basılması şartdır. Switchlere basılma durdurulduğunda her iki switch yay yükü ile nötr pozisyonuna gelirler.
Pedestalda, gaz kollarının hemen altı sol tarafta 2 adet “CUTOUT Switch” bulunmaktadır
Bunlardan bir tanesi, “Stabilizer Trim Main Electric (MAIN ELECT) Cutout Switch”. Bu Switch Normal’den Cutout pozisyonuna alındığında Trim Switch operasyonunu keser.
Diğer Switch, “Stabilizer Trim AUTOPILOT Cutout Switch”. Bu Switch Normal’den Cutout pozisyonuna alındığında autopilot trim operasyonunu keser ve eğer devrede ise aynı anda autopilotu da devreden çıkarır.
Bir de pedestalın en arka sol tarafında bir “Stabilizer Trim Override Switch” bulunur. Bu Switch kapaklıdır (Gurded). Kapak kapalı iken switch NORMAL pozisyondadır. Kapak açılıp switch OVERRIDE pozisyonuna alındığında löyyelerdeki Trim Cutout Switchleri bypass ederek Stabilizer Trim Switchlere güç sağlar.
Orta ön panelde ise, kare şeklinde STAB OUT OF TRIM ışığı bulunur.
Bu Cutout Switchlerin, B737MAX uçaklarında bulunan MCAS (Manauvering Characteristics Augmentation System) tarafından yatay Stabilizerlere verilen burun aşağı kumandasını kesmediğini biliyoruz. Bu nedenle, ilgili kazalarda pilotların, MCAS’ın verdiği burun aşağı kumandasını durdurma olanağı yoktu.
Bu nedenle yapımcı firmalar ve sırası ile FAA-EASA ve bizim ülkemiz için ise SHGM isimli otoritelerin onayı alındı. Bildiğiniz üzere bu uçakları 2 yıl uçurmadılar Boeing,bu süre zarfında bir sürü modifikasyon ve software mod uyguladı
Acaba uygulanan bu mod ile CUTOFF Switchler, MCAS tarafından verilen burun aşağı kumandasını da kesebiliyor mu?
Bilmiyoruz ama kesmesi için mod yapılmış olduğuna inanıyoruz. Ayrıca THY yanılmıyorsam 9 Nisan’da bu uçakla test uçuşu yaptı. Boeing firması bu uçaklardan büyük darbe yedi. Milyonlarca doları tazminat olarak ödedi. Bu nedenle, MCAS’ın aklını kaçırıp gene burun aşağı kumandası vereceğini tahmin etmiyoruz. Çünkü Boeing firmasının ve otoritelerin birlikte olur verdiği bu uçakta yine aynı nedenle bir kaza olursa, kesinlikle BOEING’in sonu gelir. Bu nedenle bu dev firmalar ve otoriteler ince eleyip sık dokumuştur diye düşünüyoruz.
©Airlinehaber