Değerli okurlar, beklenen faiz artışı yapıldı. Deyim uygunsa dağ fare doğurdu. % 20 faizi satın alan piyasa % 15’i görünce anında tepki verdi. Döviz kurları düşmek bir yana bir günde % 7 değer kazandı. Yeni faiz artışı için 1 ay daha bekleyeceğiz. Bu arada döviz nereye gider, kimse bilemiyor.
Faiz artışından 1 gün önce ise asgari ücrete zam yapıldı. Artık yıllık yerine 6 ayda bir asgari ücret artışı dönemine geçildi. Temmuz 2022’de % 30 artışla , net 5500 TL’ye yükseltilen asgari ücret, 2023 Ocak ayında 8.500 TL’ye, Temmuz 2023’den itibaren ise 11.400 TL’ye çıkartılmış oldu. Böylece 1 yılda asgari ücret artışı % 100’ü geçmiş durumda. Bir durup düşünün, hanginizin maaşına % 100 zam geldi? Enflasyona bakıyorsun % 40’larda geziniyor. Peki asgari ücretteki artışın daha yüksek maaş alanların aylıklarını da aynı oranda artırması , yukarı doğru ittirmesi gerekmez mi? Başka şirketleri bilmiyorum ama THY’de böyle olmadığı kesin. Bakın 2023 Ocak ayında asgari ücrete % 54,6 zam yapıldı. Peki THY’de ne oldu? % 15,4 TÜFE zammı + % 1 Toplu sözleşme farkının üzerine THY yönetiminin gönlünden kopan % 3,6 olmak üzere % 20 zam verildi ! Yani asgari ücretin üzerinde çalışan THY işçileri kabaca % 34,6 içeri girdi. Haa haklarını yemeyelim, şeflik tazminatlarını ve sosyal yardımları artırdılar.
Şimdi aynı senaryo yine önümüzde. Temuz 2023’den geçerli olmak üzere Asgari ücret % 34 artışla 11.400 TL’ye yükseltildi. Geçmiş 5 ayın TÜFE’si % 15,26 olarak açıklandı. Mayıs TÜFE nerdeyse Sıfır olarak hesaplandı. Sebep, doğalgazın bedava kullanılması ve faturalandırılmaması. Gerçekten akıllara ziyan bir hesap. Demek ki, TÜFE artışının bir numaralı sebebi doğalgazmış. Doğal gaz bedava verilince, diğer mal ve hizmetlerin hiçbir kıymet-i harbiyesi yokmuş. Bakalım Haziran TÜFE’sinde nasıl bir orjinallik göreceğiz? Hadi iyi niyetli olalım ve Haziran’da TÜFE’nin % 2 olacağını varsayalım. Bu durumda ilk 6 ayda TÜFE 17.5 gibi rakama oturacak. Buna Toplu Sözleşme farkı olarak belirlenen % 1’i eklediğinizde THY çalışanları Temmuz-Aralık 2023 döneminde % 18.5 gibi bir fark alacaklar. Asgari ücretteki artışın neredeyse yarısı. Bakalım THY’miz yine yuvarlayıp işi % 20’ye bağlayacak mı?
Asgari ücret açıklandığında yetkili sendika Hava İş, apar topar bir açıklama yaparak ücretlerin bu artışa göre yeniden değerlendirilmesini istedi. Açıklamada dikkat çeken bir vurgu vardı. Prim ödemelerinden yakınıyordu sayın sendikamız. Prim yerine maaşlarda iyileştirme istiyordu. Bu köşeyi okuyanlar bilirler, bay Hamdi’nin icadi olan prim uygulamasını yaklaşık 8 yıldır eleştiririm. Yılda bir-iki kez 15-20 bin lira prim yerine maaşlara % 5 ilave zam yapılsa çalışan bu işten çok daha karlı çıkar. Neyse sayın Hava İş yıllar sonra bizimle aynı çizgiye geldi. Sevinsek mi bilemiyorum…
Buradan hareketle THY yönetimine tavsiyem, çalışana “anlık mutluluk veren” ve haydan gelen huya gider misali bereketi olmayan şu prim işinden vazgeçin ve personele TÜFE’nin üstünde anlamlı bir ekstra artış verin. Asgari ücretteki artışla daha yüksek maaş alanlarla asgari ücretliler arasında kapanacak bu makasın ve dengenin sağlanmasını önceleyin. Büyük bölümü, hayat pahalılığın en ağır hissedildiği İstanbul’da yaşayan çalışanların durumunu iyileştirin.
Makasın kapanmasının en bariz yaşanacağı şirket ise TGS. Personelini asgari ücret veya bir tık üzerinde çalıştıran TGS… Bakalım asgari ücretin net 11.400 TL’ye ulaştığı bu günlerde TGS yönetimi, sendika ve Toplu Sözleşmenin olmadığı bir düzende eski ve yeni personel arasında kapanacak makası nasıl düzenleyecek? Yoksa, “size prim olarak dünyanın parasını verdik, daha neyin farkını istiyorsunuz?” mu diyecek, gerçekten merak ediyorum.
Bu arada sayın THY yönetiminin, yaklaşık 20 yıldır üstüne yattığı ve unutturmaya çalıştığı promosyonları da bir an önce ödese hiç fena olmaz diye düşünüyorum.
Kurban bayramınızı kutluyor, sağlık ve esenlikler diliyorum.