Havacılık tarihinin en ilginç kararı Amerika’da verildi. Kentucky’de drone vurmak artık serbest. Amerikan mahkemesinin verdiği bu karar Türk mahkemeleri için örnek teşkil edecektir. Çiftliğinin üstünde uçan drone’u pompalıyla vuran Kentucky’li adamı, kadın yargıç akladı; “Adam haklı” dedi.
Havadaki hareketli mini drone’u, nişan alıp indirmek zor; vuran adam haklı mı, haksız mı ona karar vermek daha zor. Amerikalı hukuk adamları böyle diyor. Ancak bir an önce karar verilmesi, suç mudur değil midir yasal bir ayar getirilmesi gerekiyor, çünkü ABD’deki vakalar artıyor.
Kameralı drone uçurup röntgencilik yapanlar da artıyor, özel mülkünün üstünde cismi görünce silaha davranan öfkeli adamların sayısı da artıyor. Hatta drone avcıları türüyor, drone atıcılığına “Yeni Amerikan sporu” diyenler var.
Drone indirme vakalarında problem şu: Uçuranın hakkı mı üstün, vuranın mı? Özel mülkiyet hakkı tartışmalı, çünkü kimi hukukçulara göre araziye sahip olmak hava sahasını da sahiplenmek için yeterli değil. Velev ki, hava sahası özel mülke ait; peki kaç metreye kadar?
Geçen hafta Kentucky’de sonuçlanan dava, bu soruların yanıtını verdi. Tabii ki yargıcın kanaatiyle. Dava, olayın meydana geldiği geçen temmuz ayından beri “Drone Katili” diye anılan William Meredith adlı şahıs aleyhinde açılmıştı. Evinin üstünde uçan drone’u düşürmüş ve kent sınırları içinde ateşli silah kullanmak suçundan tutuklanmıştı.
Drone’un sahibi “Evin 200 feet üzerinde uçurdum, ihlal sayılmaz” derken, sanık “Hayır, ağaçların hizasında uçuyordu” diye savunma yaptı, 3 de şahit buldu. “16 yaşındaki kızım arka bahçede havuza giriyordu. Polise, ‘Evim gözetleniyor’ şikayetinde bulundum, ‘Elimizden bir şey gelmez’ dediler. Ben de elimden geleni yaptım. Belki kızları dikizliyordu ya da çalacak bir şeyler arıyordu” diye de ekledi. Bunun üzerine Yargıç Rebecca Ward, adamın “saldırı halindeki drone’u vurarak mahremiyet hakkını savunduğuna” karar verip davayı reddetti, suçlamalar düştü. Şimdi drone sahibi David Boggs’un, davayı Büyük Jüri nezdinde temyiz edeceği söyleniyor. Çünkü, “Drone, alçalma pozisyonunda değildi. Arkadaşımın evinin resimlerini çekiyordum” diye ısrar ediyor ve 1800 dolarlık zararının tazmin edilmesini istiyor.
“Drone Katili” Meredith de işin peşini bırakmayacağını, drone sahibine dava açacağını ve uçuşları düzenleyen yasa çıkana kadar mücadele edeceğini söylüyor.
Bu arada yargıç ev sahibini haklı bulmuş olsa da, Amerikan Federal Havacılık Dairesi (FAA) aynı fikirde değil; “Drone’lar binalar üzerinde uçamaz, ancak bunları düşürmek, yerdeki can ve mal güvenliği açısından tehlikelidir. Havada başka cisimlerle de çarpışabilirler” diyor.
AVCI JOHNNY
Nitekim bazı davalarda adalet, drone düşmanları aleyhinde işliyor. Mesela “Drone Avcısı Johnny” lakaplı Russell J. Percenti’nin davası. Bu tip, “Drone Katili”ne göre daha azılı. Youtube’da, açık sahada drone atış talimi yaparken videoları var. Ve bir de başka bir şahsa ait drone’u av tüfeğiyle düşürme vakası var. Geçen yıl New Jersey’de yaşanan olayın ardından, yasaya aykırı amaçla silah bulundurma suçundan tutuklanıyor, 250 dolar kefaletle serbest bırakılıyor. Ve hâkim tarafları dinledikten sonra davayı kabul ediyor. Drone sahibi, arkadaşına ait inşaat halindeki evin havadan görüntüsünü alırken, araziye komşu Percenti’nin mülkiyet alanına girmiş. O da tutmuş, düşürmüş.
Yargıca göre özel hayat ihlali olsa da, ateşli silah yasasına uymak zorundasın. Ancak bu görüş yerel medyada tartışmaya yol açıyor. “Eline robot geçiren yatak odamızın penceresine kadar gelip casusluk yapacak ve biz o casus robotu vuramayacağız, öyle mi?” diye çıkışanlar oluyor. Percenti’yi savunan bir internet sitesi, “Bu iş, komşu ineğinin bahçenize girmesine benzemez. Bırakın kamerayla casusluk yapmayı, ya drone’a silah yerleştirip canınıza kastedenler olursa. Adam sinirine dokunduğu için değil, meşru müdafaa amacıyla vurmuş” diye yazıyor, Drone’larla ilgili hazırlanan yasal düzenlemelerin, üreticiler adına çalışan lobiciler tarafından yönlendirildiğini iddia edenler de var. Yani çıkacak yasanın ille de mağdurları olacağını ileri sürüyorlar. Bu arada bir İngiliz firması özel mülkleri korumak için drone-savar geliştiriyormuş. Radyo dalgaları aracılığıyla istenmeyen drone’u havada donduran ve pili bitene kadar orada öylece kalmasını sağlayan bir sistem. (HaberTurk)