Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Araştırma ve Uygulama Merkezi (SHAUM)’nde bulunan Metal Dışı Malzemeler Laboratuvarı’nda yerli uçak yapım çalışmalarına destek olunurken, uçaklarda yolcuların ve personelin can ve mal güvenliğinin sağlanması amacıyla yanmaz uçak koltuğu kumaşı çalışmaları sürdürülüyor.
Gün geçtikçe değerini artıran havacılık sektöründe metalik malzemelerin yerini polimerik malzemeler ve kompozitler alırken, bu malzemelerin kullanımı ise yangın riskini artırıyor. Türkiye’de son yıllarda yerli uçak üretimi çalışmalarına hız verilirken, Anadolu Üniversitesi tarafından da “yanmaz uçak koltuğu” çalışmalarına destek veriliyor. 2012 yılında yürürlüğe giren Havacılık Araştırma Merkezi projesi kapsamında Kasım 2014 yılında Kalkınma Bakanlığı onayı ile faaliyetlerine başlayan Metal Dışı Malzemeler Laboratuvar’ı, Türkiye’deki en gelişmiş yanma test laboratuvarlarından biri haline getirildi. Üst teknoloji cihazlarla donatılan laboratuarda, havacılık yanma testleri ile ilgili akreditasyon çalışmaları devam ediyor. Yolcu uçaklarında kullanılan metal dışı malzemelerin yanma test ve analizlerinin önemli bir bölümünün gerçekleştirilebildiği laboratuvar sayesinde yurt dışında yaptırılmak zorunda kalınan pek çok test ülke içinde yapılabilir hale getirilirken, havacılık firmalarının test giderlerini azaltmalarına ve test sürelerinin kısaltmalarına olanak veriyor. Ayrıca, yerli firmalarn Ar-Ge ve Ür-Ge faaliyetleri kapsamında geliştirmeye çalıştıkları ürün ve özelliklerinin de gizliliklerinin korunmasına da katkı sağlanıyor.
“Havacılık sektöründe son yıllarda ciddi bir rekabet var”
Yapılan çalışmaları yerinde inceleyen Anadolu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Naci Gündoğan, bu merkezin Türkiye’de eşi ve benzerinin bulunmadığını söyledi. Gündoğan, “Bu laboratuvar daha çok havacılıkla ilgili malzemelerin test edildiği, özellikle yanma testlerinin yapıldığı çok önemli bir laboratuvar. Türkiye’deki önemli bir eksikliği tamamlayacak. Aslında havacılıkta son yıllarda ciddi bir rekabet var. Bu rekabet içerisinde en önemli unsurlardan bir tanesi hava araçlarında kullanılan malzemelerin niteliği. Bu malzemeler ne kadar hafif olursa havacılıktaki rekabete de o kadar ciddi katkı sunuyor. Hatta yapılan araştırmalar, 1 kilogramlık malzemenin hafifliğinin yıllık 150 poundluk bir getirisinin olduğu yönünde hesaplamalar var. Bu nedenle artık havacılıkta metalik malzemeler yerine bir takım polimer ve kompozit malzemelerin kullanımı son yıllarda yaygınlaştı” dedi.
Bu malzemelerin beraberinde bir takım riskleri de taşıdığını dile getiren Rektör Gündoğan şunları dile getirdi:
“Bu malzemelerin kullanılması özellikle uçaklarda kaza anlarında yanma riskini de artıran bir husus. Dolayısıyla bu malzemelerin yanmaz olması çok önemli. Kurduğumuz bu laboratuvarda uçaklarda sadece koltukların değil, uçağın kabin içi tüm aksamındaki malzemelerin yanma testleri gerçekleştirilebiliyor. Tabii burası sadece bir test merkezi değil, bir araştırma merkezi de aynı zamanda. Hem üretilen malzemelerin yanma testleri burada gerçekleştirilecek bununla ilgili akreditasyon almak üzereyiz. Bir takım ulusal ve uluslar arası akreditasyon kurumlarına başvurma aşamasına gelindi. Hem Avrupa hem de Amerika düzeyinde bu laboratuvarın akreditasyonunu sağlamaya çalışıyoruz. İnşallah bu yıl içerisinde bunu tamamlarsak sadece Türkiye’de değil dünyada da birçok havacılık firmasının üretmiş olduğu malzemelerin yanma testlerini bu laboratuvarda gerçekleştirebilir hale geleceğiz. Burada bizim temel amaçlarımızdan bir tanesi sadece üretilen malzemelerin test edilmesi değil yeni malzemeler üretilmesi.”
“Laboratuvarda yanmaz malzeme üretmek için ciddi çalışmalar yapılıyor”
Yanmaz uçak koltuklarında önemli bir mesafe katedildiğini aktaran Anadolu Üniversitesi Rektörü Naci Gündoğan, “Tabii uçaklarda özellikle metal dışı malzemelerle birlikte yanma önemli bir risk olarak karşımıza çıkıyor. Uçağın en önemli aksamlarından bir tanesi de koltukları. Özellikle kaza anında uçak koltuklarının yanmasını engellemek için de bu koltuklarda kullanılan malzemenin yanmaz olması gerekiyor. Dolayısıyla bu laboratuvarda özellikle bu tür malzeme üretimine yönelik de şu anda özel sektör firmaları ile birlikte ciddi çalışmalar yapılıyor ve ciddi mesafeler alındı. Bu üretimler gerçekleştikçe biz bunu kamuoyuyla daha yakından paylaşma şansı bulacağız. Şu anda sadece koltuk değil diğer uçağın içerisindeki diğer malzemelere ilişkin de ciddi araştırmalar yapılıyor. Bu merkez Türkiye’de laboratuvar olarak tek ve çok üst düzey bir laboratuvara sahip bir merkez. İnşallah önümüzdeki dönemlerde de bu merkezi sadece Türkiye’de değil dünyada da sayılı merkezler arasına sokmuş olacağız” ifadelerini kullandı”
