Avrupalı uçak üreticisi Airbus, uzun mesafe uçuşlarda maliyetleri azaltmak amacıyla A350 modelinde radikal bir değişiklik yapmayı planlıyor. Gündemdeki öneri, kokpitte her zaman iki pilot bulunması gerekliliğini ortadan kaldırarak, ikinci pilotun dinlenmeye çekildiği anlarda kaptan koltuğunun hemen arkasına açık bir mini tuvalet kurulmasını içeriyor.
Bu öneri, pilotların ve sendikaların sert tepkisine yol açtı. Özellikle, ticari uçuş güvenliğini sağlamak için kokpitte iki pilot bulunmasının hayati önem taşıdığını savunan pilot sendikaları, Airbus’ın bu adımının kabul edilemez olduğunu belirtti.
Genişletilmiş Minimum Mürettebat Operasyonları (eMCO)
Airbus’ın önerisi, havacılık sektöründe “Genişletilmiş Minimum Mürettebat Operasyonları” (eMCO) adı verilen projeye dayanıyor. Bu sistem, seyir aşamasında kokpitte yalnızca bir pilotun görev yaptığı planlı operasyonları kapsıyor. Birçok havayolu şirketi, eMCO’nun operasyonel maliyetleri düşüreceğini savunuyor. Zira bu sistem sayesinde uzun uçuşlarda üç veya dört pilot yerine yalnızca iki pilot görevlendirilmesi yeterli olacak.
Ancak bu plan, kokpitte pilotların fizyolojik ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağına dair tartışmaları beraberinde getirdi. Tuvalet kullanımı ve yorgunluk gibi temel sorunlara çözümler aranırken, önerilen bazı radikal fikirler tepki çekti.
Tartışmalı Çözümler
Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) tarafından incelenen öneriler arasında, pilotların uçuş öncesinde bilinçli olarak susuz kalmaları veya protein açısından zengin, düşük kalıntılı diyetlerle beslenmeleri gibi uç yaklaşımlar yer aldı. Ayrıca, yetişkin bezleri kullanılması ve kokpitlere tek kullanımlık idrar toplama sistemleri kurulması gibi sıra dışı öneriler de gündeme geldi. Ancak, bu öneriler EASA tarafından “ne kabul edilebilir ne de uygulanabilir” olarak değerlendirildi.
EASA, bir pilotun tuvalet ihtiyacı duyduğunda ikinci pilotun uyandırılmasını ve bu durumda eMCO’nun sonlandırılmasını öneriyor. Ancak bu durum, pilot yorgunluğuna yol açabileceği için Airbus, kokpite açık bir tuvalet yerleştirilmesi fikrini geliştirmeye devam ediyor.
Pilotlardan Sert Tepki
Önerilen bu sistem, özellikle ABD Hava Hattı Pilotları Birliği (ALPA) başta olmak üzere birçok pilot sendikasının tepkisini çekti. Sendika, uçuş güvenliğinin riske atılmaması için kokpitte her zaman iki pilot bulunması gerektiğini vurguluyor. ALPA’nın açıklamasında, “Bir sorun meydana geldiğinde güvenli sonuçtan kimsenin değil, pilotların sorumlu olduğunu en iyi biz biliriz” ifadelerine yer verildi.
Airbus’ın önerileri hayata geçerse, 2027 itibarıyla A350 uçaklarında eMCO sistemi test edilmeye başlanabilir. Ayrıca, önümüzdeki beş yıl içinde Airbus A320 kargo uçaklarında tek pilotlu operasyonlara geçiş yapılması planlanıyor.