Afganistan yönetimi, ABD ve Özbekistan’ın Ağustos 2021’deki yönetim değişikliği sırasında Afgan pilotlar tarafından Özbekistan’a kaçırılan askeri helikopter ve uçakların Özbek tarafına bırakılması konusunda vardıkları anlaşmaya sert bir şekilde tepki gösterdi.
Afganistan’ın Açıklaması: “Anlaşma Kabul Edilemez”
Afganistan geçici hükümetinin Savunma Bakanlığı, ABD ve Özbekistan arasında yapılan anlaşmanın kabul edilemez olduğunu belirtti. Bakanlık, ABD’nin Afgan varlıklarına el koyma veya bağışlama hakkı olmadığını vurguladı. Açıklamada, Özbekistan hükümetine, Afganistan’a ait askeri araçlar hakkında ABD ile herhangi bir anlaşma yapmadan önce Afgan yönetimi ile işbirliği yapmaları çağrısında bulunuldu.
ABD ve Özbekistan’ın Anlaşması
ABD’nin Taşkent Büyükelçisi Jonathan Henick, Özbekçe yayımlanan Kun haber sitesine yaptığı açıklamada, 2021’de Afgan pilotlar tarafından Özbekistan’a kaçırılan Afgan ordusuna ait askeri uçaklar ve helikopterlerle ilgili olarak Özbekistan ile bir anlaşmaya varıldığını duyurdu. Henick, bu askeri araçların Özbekistan’da kalacağını ve bu durumun resmiyet kazandığını ifade etti.
Henick, Özbek ve ABD taraflarının bu konudaki ortak çalışmalarına devam ettiğini belirterek, “Bu araçlar hiçbir zaman Afganlara ait olmadı; Amerikalılara aitti. Afgan ordusu bunu kullandı ama biz her zaman sahibiydik” dedi.
Kaçırılan Araçlar ve Önceki Durum
Ağustos 2021’deki yönetim değişikliği sırasında, Afganistan’daki eski Afgan ordusuna ait birçok savaş uçağı ve askeri helikopter, Afgan askerleri tarafından Özbekistan ve Tacikistan’a kaçırılmıştı. Özbekistan Cumhuriyet Savcılığı, 14-15 Ağustos 2021 tarihlerinde Afganistan silahlı kuvvetlerine ait 22 askeri uçağın ve 24 helikopterin Özbek hava sahasını ihlal ederek ülkeye giriş yaptığını bildirmişti.
Afganistan geçici hükümeti, bu hava araçlarının kendilerine iade edilmesini talep etmiş, ancak Özbek yetkililer, askeri araçların durumu konusunda ABD ile görüşmelerin devam ettiğini açıklamıştı.