2 Nisan itibarıyla yürürlüğe giren yeni ABD gümrük tarifeleri, küresel havacılık sanayisinde 45 yıldır süregelen vergisiz ticaret düzenini sona erdirerek sektör genelinde kapsamlı bir yeniden yapılanma sürecini başlattı. Yeni düzenlemeler, ABD’ye ithal edilen tüm ürünlerde %10’luk genel tarifenin yanı sıra, Avrupa Birliği (AB) mallarında %20 ve Çin ürünlerinde %34’e varan hedefli tarifeleri kapsıyor.
DTÖ Muafiyeti Kalktı: Havacılıkta Yeni Dönem
Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Sivil Hava Taşıtları Ticareti Anlaşması kapsamında uygulanan gümrük vergisi muafiyeti artık geçerli değil. Bu değişiklik, Airbus, Boeing, Rolls-Royce ve GE gibi devlerin maliyet yapısını ve rekabet gücünü önemli ölçüde etkiliyor.
Boeing ve Airbus İçin Çifte Tehdit
Boeing, ABD’nin en büyük ihracatçılarından biri olarak özellikle Çin’den gelen %34’lük misilleme vergisiyle büyük darbe aldı. Çin’in önümüzdeki 20 yıl içinde 9.000 yeni uçağa ihtiyaç duyacağı öngörülürken, Boeing bu pazarda ciddi bir dezavantajla karşı karşıya.
Öte yandan Airbus, Boeing’in Çin’deki zorluklarından fayda sağlayabilir, ancak bu kez de ABD pazarında karşılaştığı %20’lik ithalat tarifesi nedeniyle Delta ve United gibi büyük müşterilerle rekabet avantajını yitirme riski taşıyor.
Havayolları İçin Artan Maliyetler ve Belirsizlik
Tarifeler yalnızca üreticileri değil, havayolu şirketlerini de doğrudan etkiliyor. Delta, United ve American Airlines gibi firmaların hisse senetleri önemli oranda düşüş gösterdi. Delta hisseleri bir günde %9 değer kaybetti.
Artan yedek parça maliyetleri, geciken teslimatlar ve yakıt fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle özellikle transatlantik ve transpasifik rotalara bağlı havayolları baskı altında. Lufthansa ve Air France-KLM, operasyonel maliyet artışlarının bilet fiyatlarını yukarı çekeceğini ve yolcu hacmini düşüreceğini öngörüyor.
Tedarik Zincirinde Büyük Aksamalar
Uçak üretimi, parçaların farklı ülkelerde üretilip başka bir ülkede monte edildiği küresel tedarik zinciri ağına dayanıyor. Gümrük vergileri bu sistemi sekteye uğratarak maliyet artışı, üretim gecikmeleri ve lojistik zorluklara neden oluyor.
GE Aviation, Rolls-Royce gibi üreticiler ve küçük parça tedarikçileri, tedarikçi ağlarını ve stratejik planlarını yeniden yapılandırma sürecine girmek zorunda kalıyor.
Finansal Piyasalarda Tepki: 6 Trilyon Dolar Silindi
Gümrük tarifelerinin açıklanmasının ardından küresel finans piyasalarında 6 trilyon doların üzerinde değer kaybı yaşandı. Bu düşüş, yatırımcıların resesyon kaygılarını ve tüketici harcamalarında beklenen daralmayı yansıtıyor. Havayolları, bu dalgalanmalara karşı hızlı stratejik adaptasyonlar geliştirmek zorunda kalacak.
Sektör İçin Stratejik Öncelikler
Uzmanlar, havacılık sektörünün bu döneme adapte olabilmesi için şu adımları öneriyor:
-
Tedarik zincirinin çeşitlendirilmesi: Bölgesel kaynak kullanımı artırılmalı, tarifelere bağımlı pazarlardaki riskler azaltılmalı.
-
Yeni pazarlara yönelme: Güneydoğu Asya ve Latin Amerika gibi tarifelerden daha az etkilenen bölgelerde büyüme fırsatları araştırılmalı.
-
Operasyonel verimlilik: Dijitalleşme ve otomasyon yatırımları ile maliyet artışları dengelenmeli.
-
Politika savunuculuğu: Hükümetlerle yakın iş birliği kurularak sektör lehine düzenlemeler için baskı yapılmalı.