Yıl 1939….. İngiliz Imperial Airways ve British Airways kamulaştırılır ve BOAC (British Overseas Airways Corporation) adında bir havayolu kurulur. BOAC uzak mesafelere giderken, iç hat ve Avrupa uçuşları için başka bir sivil havacılık şirketi BEA (British European Airways) hizmet verir. 1974’de iki şirket birleşerek British Airways’i kurar. Şimdi o yıllara dönelim.
***
1945 Şubat’ında İngiltere ile yapılan hava anlaşması sonunda, İngiltere ve Türkiye kendi şirketleri ile, iki ülke arasında uçuş yapmak konusunda anlaşırlar ve Ağustos 1945 yaz tarifesinde; B.O.A.C Londra-Kahire-Ankara uçuş parkurunu açar.
Yeşilköy Havaalanı 1953 yılında uluslararası trafiğe açılmış. Devlet Havayolları, Pan Am, KLM, Swiss Air, SAS, Air France, JAT, El-Al kargo, posta ve yolcu taşımaya bu tarihte başlamışlar.
1956 Tarihinde, Devlet Hava Yolları Genel Müdürlüğü, Türk Hava Yolları A.O. olarak tanımlanır ve şirket statüsüne dönüştürülür.
Milliyet gazetesinde sık sık BOAC’nin reklamları yapılmaktadır, şirketin İstanbul bağlantılı uçuşları tanıtılmakta ve filodaki Bristol Britannia uçağından övgü ile bahsedilmektedir:
-BOAC’nin Britannia Tayyareleri ile Uçunuz! Dünyanın En Süratli En Sarsıntısız Jet Pervaneli Uçakları.
Bu reklamın gazetede sık sık yayınlanmasından 1 yıl önce, Temmuz 1957’de İngiliz Kraliyet Hava Yolları şirketi (BOAC) 500 bin sterlin ödeyerek Türk Hava Yollar’na ortak olur. İmzayı atan *Arif Demirer Türkiye’ye 4 motorlu Viscount’ları kazandırır. Kazandırır ama yedek parça için döviz sıkıntısı had safhadadır. Böylece BOAC Genel Müdürü Sir George Cribbett (1897-1964) artık Türk Hava Yolları yönetim kurulu üyesidir. Biliyor muydunuz?
Ortaklık kurulunca işler hızlanır. BOAC’nin kardeş şirketi BEA tarafından kullanılan, İngiliz yapımı Vickers Viscount tipi uçakları 1958’de THY filosuna katılır.
4 Viscount siparişi BOAC tarafından yapılır. 1958’de Uçaklar arka arkaya filoya katılarak yaz tarifesinde yerlerini alırlar. Filonun kabin basınçlı turboprop’ları Avrupa şehirlerine yol almaktadır artık. 57 Kişilik kabinin yolcu giriş kapısı kuyruktadır. Bir perde ile kabin iki bölüme ayrılmıştır. VIP uçuşlarda, perde kapatılır. Galley de arkada, kuyrukta olduğundan, servis önce VIP yolculara yapılır.
4 Adet Rolls-Royce Dart 510 motorlu uçaklar ile Yunanistan’da Atina, İtalya’da Roma, Almanya’da Münih ve Frankfurt uçuşları başlamıştır.
1961 Kış tarifesinde; Ankara-İstanbul-Viyana- Frankfurt hattı açılarak haftada 3 kez sefer yapılır. Bu uçuşun arkasından, Paris ve Londra parkurları gelir. Mesut Manioğlu’nun hazırladığı yaban kazı amblemi birinciliği kazanır.
1927 Doğumlu Manioğlu, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi mezunu, 1949’da mezun olmuş. Resim, afiş (şimdi grafik deniliyor) çalışmaları, duvar panosu, ambalaj ve dekorasyon alanlarında bol ödüllü, başarılı bir sanatçı. Uzun yıllar Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde öğretim vermiş.
İstanbul-Londra uçuşları Roma üzerinden aktarmalı gerçekleştirilmektedir. Roma Fiumicino havaalanında yolcular iner, diğerleri transit salonuna alınır. Kargo boşaltma, kabin temizliği,yakıt alımı ve ikram yüklemesinden sonra, transitler ve yeni yolcular uçağa davet edilir. Rüzgarın durumuna göre, THY Londra’ya yol alırken; Roma’da park halindeki uçağın yer hizmetleri süresini de sayarsak yaklaşık yarım günlük bir yolculuk kuzeyde son bulur.
Bilet-bagaj ve diğer yer işlemleri önce BOAC, daha sonar BA tarafından karşılanmaktadır. THY’nın Londra’da faaliyet gösteren bir ofisi henüz yoktur. Yoktur ama,olaylar çok hızlı gelişmekte, artan yolcu potansiyeli ile birlikte THY atağa kalkmaktadır. (Devamı var)
Meral Döşemeciler
*Demokrat Parti dönemi Ulaştırma Bakanı ve THY İdare Meclisi(Yönetim Kurulu) Başkanı
Kaynakça:
25 Temmuz 1957/Milliyet
Aviation Safety Network
25 Aralık 1959 tarihli Hayat Mecmuası
National Portrait Gallery
