Cenevre, 26 Şubat 2025 – Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), 2024 Yıllık Güvenlik Raporu’nu açıkladı. Rapora göre, havacılık sektörü güvenlik konusunda sağlam bir performans sergilemeye devam etti. Ancak 2023’teki olağanüstü sonuçların ardından, 2024’te bazı parametrelerde küçük bir gerileme yaşandı.
Kazalar ve Ölüm Oranlarında İyileşmeler
IATA’nın verilerine göre, 2024 yılı boyunca 40,6 milyon uçuş gerçekleştirildi ve bu uçuşlarda yedi ölümcül kaza meydana geldi. Bu oran, bir önceki yıl olan 2023’te sadece bir ölümcül kazanın kaydedildiği durumdan daha yüksek olsa da, beş yıllık ortalamanın altındadır.
- Tüm kaza oranı, 2023’te 1,09 (her milyon uçuşta 1 kaza) iken, 2024’te 1,13 (her 880.000 uçuşta 1 kaza) olarak kaydedildi.
- Uçakta ölümler ise 2023’te 72 iken, 2024’te 244’a yükseldi. Ancak ölüm riski, 2023’teki 0,03’ün iki katı olmasına rağmen, yine de beş yıllık ortalamanın (0,10) altında kaldı ve 0,06 seviyesinde kaldı.
IATA Genel Müdürü Willie Walsh, “Havacılık kazaları nadiren meydana gelir, ancak her bir ölümün büyük bir kayıp olduğunu kabul ediyoruz. Güvenlik verilerinin birikimi, sektördeki sürekli iyileştirmelerin temel aracıdır” dedi.
Havacılıkta Güvenlik İçin Yeni İhtiyaçlar: Çatışma Bölgeleri
Raporda ayrıca, çatışma bölgelerindeki güvenlik risklerinin arttığına dikkat çekildi. Özellikle Kazakistan ve Sudan gibi bölgelerdeki uçak kazaları, daha güvenli hava sahası önlemlerinin önemini bir kez daha gündeme getirdi. IATA, çatışma bölgelerinde uçuşların güvenliğini sağlamak için daha net küresel protokollerin oluşturulması gerektiğini vurguladı.
En Yaygın Kaza Türleri: Kuyruk Çarpması ve Pistten Çıkmalar
2024’te havacılıkta en sık görülen kaza türlerinin başında kuyruk çarpması ve pistten çıkmalar yer aldı. Bu tür kazalar, havalimanlarında iniş ve kalkış güvenlik önlemlerinin daha da güçlendirilmesi gerektiğini gösteriyor. Özellikle kontrollü uçuş-araziye (CFIT) kazalarının olmaması, güvenlik iyileştirmelerinin bir göstergesi olarak öne çıktı.
Bölgesel Güvenlik Performansı: Farklı Bölgelerde Farklı Sonuçlar
- Kuzey Amerika: Bölge, 2023’teki 12 kazaya kıyasla 2024’te kaza oranını 1,20’ye düşürmeyi başardı. Ölüm riski sıfırda kaldı.
- Asya-Pasifik: Asya-Pasifik bölgesinde kaza oranı 1,04’e yükseldi, ancak beş yıllık ortalama olan 1,10’un altında kaldı.
- Afrika: Afrika bölgesinde kaza oranı 10,59 ile 2024’te yüksek kaldı, ancak ölüm riski sıfırda kaldı.
- Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Bu bölgedeki kaza oranı 1,08’e yükseldi, fakat ölüm riski sıfırda kalmaya devam etti.
GNSS Paraziti: Havacılık Güvenliği İçin Yeni Bir Tehdit
IATA, GNSS paraziti (Küresel Navigasyon Uydu Sistemi paraziti) olaylarında keskin bir artış yaşandığını ve bunun havacılık güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti. 2024’te bu tür olaylar, bir önceki yıla göre %175 artış gösterdi. GPS sahteciliği olayları ise %500 arttı. IATA, bu durumu küresel bir güvenlik riski olarak kabul etmekte ve hükümetlerin bu konuda daha fazla önlem alması gerektiğini vurguluyor.
Havacılık Güvenliği İçin Geleceğe Dönük Adımlar
IATA, havacılık güvenliğini daha da iyileştirmek için kapsamlı ve zamanında kaza raporları yapılması gerektiğini belirtiyor. Bu raporlar, havacılık güvenliği için kritik paydaşlar (operatörler, üreticiler, düzenleyiciler) tarafından daha iyi güvenlik önlemlerinin alınmasına olanak tanıyacak. Ancak, 2018-2023 yılları arasındaki kaza soruşturmalarının sadece %57’si tamamlanmış ve yayınlanmış durumda.
