Tamamı Çin tarafından 240 milyon dolar tutarında finanse edilen Yeni Gwadar Uluslararası Havalimanı’nın ne zaman hizmete açılacağı bilinmiyor. Pakistan’ın kıyı kenti Gwadar’da yer alan ve Ekim 2025’te tamamlanması planlanan havalimanı, çevresindeki yoksul ve huzursuz güneybatı Belucistan eyaletiyle tam bir tezat oluşturuyor.
Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nun Bir Parçası
Son on yıldır Çin, batıdaki Sincan eyaletini Umman Denizi’ne bağlayan ve Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) olarak adlandırılan milyarlarca dolarlık projenin bir parçası olarak Belucistan ve Gwadar’a büyük yatırımlar yapıyor. Yetkililer bu projeyi dönüşümsel olarak nitelendirse de Gwadar’da değişime dair çok az kanıt bulunuyor. Şehir hâlâ ulusal şebekeye bağlı değil; elektrik komşu İran’dan ya da güneş panellerinden sağlanıyor ve yeterli temiz suya erişim yok. 90 bin nüfuslu Gwadar için 400 bin yolcu kapasiteli bir havaalanı öncelikli bir ihtiyaç olarak görülmüyor.
Havalimanı Çin İçin mi?
Pakistan-Çin ilişkileri konusunda uzman uluslararası ilişkiler uzmanı Azim Halid, Associated Press’e yaptığı açıklamada, “Bu havaalanı Pakistan ya da Gwadar için değil, Çin için. Vatandaşlarının Gwadar ve Belucistan’a güvenli erişimini sağlamak için inşa ediliyor” dedi.
CPEC, Militanları ve Orduyu Karşı Karşıya Getirdi
CPEC, kaynak zengini ve stratejik öneme sahip Belucistan’da on yıllardır süren bir isyanı tetikledi. Devletin yerel halkı sömürdüğünü iddia eden ayrılıkçılar bağımsızlık için mücadele ediyor ve hem Pakistan askerlerini hem de bölgedeki Çinli işçileri hedef alıyor. Pakistan’ın etnik Beluç azınlığı ise hükümet tarafından ayrımcılığa uğradıklarını ve ülkenin diğer bölgelerinde sunulan fırsatlardan mahrum bırakıldıklarını belirtiyor. Hükümet ise bu suçlamaları reddediyor.
Çin’in yatırımlarını korumak isteyen Pakistan, muhalefeti bastırmak için Gwadar’daki askeri varlığını artırdı. Şehir kontrol noktaları, dikenli teller, askerler, barikatlar ve gözetleme kuleleriyle çevrili. Yollar, Çinli işçilerin ve Pakistanlı VIP’lerin güvenli geçişi için haftanın belirli günlerinde kapatılıyor. İstihbarat görevlileri Gwadar’a gelen gazetecileri yakından takip ederken, şehirdeki balık pazarı bile haber yapılamayacak kadar hassas kabul ediliyor.
Yerel Halk Yatırımlardan Faydalanamıyor
Hükümet, CPEC’in 2.000 kadar yerel istihdam yarattığını öne sürüyor ancak “yerel” tanımının kimleri kapsadığı belirsiz. Belucilerin mi, yoksa ülkenin farklı bölgelerinden gelen Pakistanlıların mı işe alındığı net değil. Gwadar’daki halk, Çin’in varlığından çok az fayda sağladıklarını ifade ediyor.
Güvenlik Kaygıları Açılışı Geciktirdi
Pakistan Çatışma ve Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’ne göre, Belucistan’daki militan saldırıları 2014’teki hükümet karşıtı ayaklanmadan sonra azaldı, ancak 2021’den itibaren yeniden artmaya başladı. Militan gruplar, özellikle de yasadışı Beluç Kurtuluş Ordusu, Pakistan Talibanı’nın Kasım 2022’de hükümetle ateşkesi sona erdirmesiyle daha da güçlendi.
Bölgedeki güvenlik endişeleri, uluslararası havalimanının açılışını erteledi. Havalimanının çok yakınındaki dağların bir saldırı için ideal bir fırlatma rampası olabileceğinden endişe duyuluyor. Bunun yerine Pakistan Başbakanı Şehbaz Sharif ve Çinli mevkidaşı Li Qiang, sanal bir açılış töreni düzenledi. Açılış uçuşu ise medyaya ve halka kapalı olarak gerçekleştirildi.
