Değerli Okurlar,
Bundan 34 yıl önce 15 Aralık 1989’da KLM B747, içinden geçtiği volkanik kül bulutunun dört motorunun da durmasına neden olmasının ardından Alaska-Anchorage’a acil iniş yapmak zorunda kaldı. KLM Flight 867, Amsterdam-Schiphol’dan Tokyo-Narita’ya tarifeli bir uçuştu.
1989 yılında Sovyetler Birliği, hava sahasını siyasi nedenlerle batılı havayollarına kapatmıştı. Bu nedenle diğer Avrupa havayolları gibi KLM de Hollanda’dan Japonya’ya batıdan uçmak zorunda kalmıştı. Batıdan uçunca uzayan mesafe, uçakların yakıt ikmali için Alaska-Anchorage’a inmelerini gerektiriyordu. Olaya karışan PH-BFC tescilli B747’nin 14 mürettebat ve 231 yolcusu vardı.
KLM Flight 867, 90 mil uzaklıkta ve yaklaşık 25.000 fitten Anchorage’a alçalırken, uçak siyah bir bulutun içine girince aniden kükürt kokulu duman kokpiti doldurdu ve pilotları oksijen maskelerini takmaya mecbur bıraktı. Pilotlar bu siyah bulutun üzerine çıkmak için motorlara gaz açınca, jumbo Jetin 4 motoru da arka arkaya durdu ve uçak motorsuz kaldı. Uçak süzülerek 10.000 fit yüksekliğe inince, pilotlar motorları yeniden çalıştırabildiler ve Anchorage Uluslararası Havaalanı’na güvenli bir şekilde iniş yapabildiler. Böylece 245 kişi bir faciadan kurtulmuş oldu.
Anchorage’ın 110 mil güneybatısındaki Kenai Yarımadası’nda bir stratovolkan olan Redoubt Yanardağı bir gün önce patlayarak atmosfere volkanik kül bulutları çıkarmıştı. 10.197 fit yüksekliğindeki Redoubt, Aleut Sıradağları’ndaki en yüksek dağıdır, modern tarihte 1902 ve 1966’da iki kez patlamıştı.
NTSB (ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu) tarafından uçak ve motorlar üzerinde yapılan Önemli Olay araştırması şu karara vardı :
Motorlara volkanik küllerle cam parçacıklarının girdiği, motorun yüksek sıcaklığı nedeniyle bu cam parçacıklarının eriyerek kompresör çevresine yapışıp katılaşarak hava geçişini engelledi ve sonuçta yeterli hava alamayan motorlar durdu. Motorlar durduğunda sıcaklık düşünce, kompresör çevresine yapışan cam tabakası soğuyup kırılgan hale gelerek motorlardan düştü ve mürettebatın motorları yeniden çalıştırmasına izin verdi.
Olaya katkıda bulunan şey, KLM’in ve kokpit mürettebatının bölgede volkanik kül bulutları bulunduğu hakkında yeterli bilgisi olmamasıydı. Volkanik kül, motorları durdurmasının yanı sıra, uçağın ön camlarını da kaplayarak pilotların görüşünü ciddi şekilde sınırladı. Volkanik kül bulutu nedeniyle uçakta oluşan olumsuzlukları gidermek için yapılan onarımlar oldukça pahalıya mal oldu ve dört motorun da değiştirilmesini gerektirdi.
Benzer bir olay bundan 7 yıl önce 24 Haziran 1982’de, Londra’dan Yeni Zelanda-Auckland’a uçan British Airways Flight 009, Endonezya Batı Jawa Galunggung Yanardağın volkanik külleri içinden geçtiği için Cakarta’ya acil iniş yapmak zorunda kaldı. Volkanik kül bulutu radarda görünmediği ve olay gece meydana geldiği için, B747 mürettabatının dört motorun da durduğunda ne olduğu hakkında hiçbir fikri yoktu. Neyse ki, uçak alçalınca motorları yeniden çalıştırabildiler ve Cakarta’ya güvenli bir şekilde iniş yapabildiler.
KLM Flight 867’nin karıştığı bu olay, havayollarının volkanik kül tehdidini çok daha ciddiye almasına neden oldu. Nisan 2010’da İzlanda’da Eyjafjallajökull yanardağı patladığında, on binlerce uçuşun rotası değiştirildi veya iptal edildi.
Altı gün süren bu rota değiştirme ve uçuş iptalleri, havayollarına tahminen 1,7 milyar dolara mal oldu.
Erhan İnanç
Uçak kül bulutuna girdiği zaman kaptan motorlara kesinlikle gaz vermeyecek ve aynı zamanda 1 ve 4 nolu motorları durduracak ki kanat ucuna doğru kül bulutları daha çok olur duran motorlarda kül buludu Fan havasından geçer Cor kısmına yanma odasına girmez hayırlı uçuşlar dilerim