İŞTE TÜM YÖNLERİ İLE TRANSFER YASAĞI…
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün havayolu işletmeleri arasında geçişleri kısıtlayan 28.12.2015 tarihli genelgesi 1 Nisan günü yürürlüğe girdi. Bu tarihten 31 Ağustos tarihine kadar uçuş personeli çalıştıkları şirketten ayrılıp başka bir şirkete geçemeyecek. Genelgeye aykırı hareket eden personele 17.000 TL’ye kadar para cezası uygulanabileceği gibi çalışanın transfer olduğu işletmenin sorumlu yöneticilerine de idari yaptırım uygulanabilecek. Anayasanın çalışma hürriyeti ilkesine açıkça aykırılık teşkil eden genelge aynı zamanda sözleşme hürriyetine de aykırılıklar taşıyor.
AMAÇ İŞLETMELERİN EKİP SIKINTISINA DÜŞMESİNİ ÖNLEMEK
Genelgede, yoğun sezonda işletmelerin ayrılmalar dolayısı ile yaşayacağı personel sıkıntısının önüne geçmenin hedeflendiği belirtiliyor. Yoğun sezondaki ayrılmaların işletmelerin elinde kalan ekipleri daha yoğun şekilde kullanması ile çözülebildiği ve bunun da uçuş emniyetine zarar vereceğine dikkat çekiliyor. Havacılık çevreleri ise, işletmelerin belli bir ekip marjı ile çalışmaları ve olağanüstü durumlara karşı hazırlıklı olmaları gerektiğini belirtiyorlar.
MÜCBİR SEBEBE İZİN VAR
Genelgede, kokpit ve kabin ekiplerinin ancak mücbir sebeplerle şirketten ayrılmaları halinde başka bir şirkete geçiş yapabilecekleri de belirtiliyor. Ancak ülkemiz mevzuatında mücbir sebep kavramı son derece sınırlı olduğu görülüyor. Mücbir sebep Deprem, sel, yangın, iç karışıklık ve benzeri halleri ifade ediyor. Genel anlamı ise, borçlunun taahhüdünü yerine getirememesine elinde olmayan olayların sebep olması. Sözleşme hukuku açısından bakıldığında, çalıştığı şirketin iflas etmesi, maaşları ödeyememesi birer mücbir sebep sayılabilir.
İŞTEN ATILAN DA GEÇEMEYECEK Mİ?
Genelgenin, çalışanların hangi hallerde ayrılması halinde transfer yasağına gireceğini düzenlemediği görülüyor. Çalışanın hiçbir haklı sebebi olmaksızın tamamen kendi isteği ile ayrılması yani istifa etmesi halinde başka bir şirkete transfer olamayacağı anlaşılır görünse de, çalıştığı şirket tarafından işten çıkartılan bir personeli başka şirkete girişini engelleyerek ikinci kez üstelik resmi otorite tarafından cezalandırmak da hukuka uygun bulunmuyor.
SHGM’YE GELİRSEN YASAK YOK !
Genelge şirketler arası geçişi kısıtlasa da, örneğin Temmuz ayında şirketinden istifa ederek SHGM’ye geçen personeli bağlamıyor. Oysa bu da bir transfer ve çalışanın ayrıldığı şirkette “eleman eksikliğine” yol açma sonucu doğuruyor. Aktif olarak uçan bir pilotun istifa ederek bir başka şirkette veya uçuş okulunda yer öğretmeni, Simülatör öğretmeni olması halinde nasıl bir yöntem izleneceği de bir başka belirsizlik konusu.
HÜLLE SERBEST
Genelge Türkiye’de faaliyet gösteren havacılık işletmelerini bağladığı için, SHGM’den yetki ve izin almış bir havayolundan istifa ederek yabancı bir şirkete transfer olmayı kapsamıyor. Havacılık çevreleri “Çalıştığı şirketten ayrılmayı kafasına koyan bir pilot istifa ederek bir yabancı örneğin Air Botswana’ya geçse ve burada 1 ay çalıştıktan sonra Türkiye’deki bir başka şirkete transfer olsa bunu nasıl çözeceksiniz? Üstelik bu hülle yöntemi tutarsa adı sanı duyulmamış yabancı şirketlerden para karşılığı alacağı bir belge ile kendisini çalışmış gibi gösterenleri nasıl engelleyeceksiniz? Sorularının yanıtlanması gerektiğine dikkat çekiyorlar.
5 AY BOYUNCA KÖLE İSAURA OLMAK
Genelgedeki katı hükümlerin, işletmelerin 5 ay boyunca kadrolarındaki uçuş personelini limitleri zorlayarak uçurmaları karşısında istifa mekanizmasının çalıştırılamaması ayrı bir sorun. Bu noktada ücretlerin düşürülmesi de akla gelebilirse de, ülkemiz mevzuatı sözleşmede öngörülen ücretin işveren tarafından düşürülmesini işçi için haklı sebeple fesih olarak değerlendirdiği için uygulanması zor görünüyor. Ancak genelge son derece kısa ve özensiz hazırlandığı için ücreti düşürülen bir çalışanın istifa etmesi halinde SHGM tarafından başka şirkete transferinin engellenebileceğine dikkat çekiliyor.
BASTIR PARAYI, YAP TRANSFERİ
Aslında genelgede öngörülen para cezası caydırıcılıktan uzak.
Bugün sağladığı parasal imkânlarla THY’yi geride bırakan Pegasus’a geçmek isteyen bir pilotun cezayı tavandan olsa bile ödeyerek transfer olabileceği, birkaç ayda da bu cezayı çıkartabileceği seslendiriliyor. Bu cezanın pilotun geçeceği havayolu tarafından karşılanabileceği de kulislerde dile getirilen bir iddia.
GÖREV TALPA’NIN…
Anayasa’nın temel ilkelerine aykırı olan genelgenin yargıya taşınması halinde iptal edilmesinin son derece yüksek bir ihtimal olduğunu söyleyen hukukçular “Bu işi bir çalışan yaparsa SHGM ile sıkıntı yaşayabilir. Sonuçta pilot lisansını veren SHGM. Hiçbir pilot bu riski göze alamaz. Bu nedenle kurumsal bir dava açılmalı.
Havacılık alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları veya sendikalar dava açarak genelgenin iptalini isteyebilir, böylece de pilotların resmi otorite ile karşı karşıya gelmesinin önüne geçebilir.” değerlendirmesinde bulunuyorlar. Ancak Hava İş Sendikasının THY işvereni ile yakın ilişkiler içinde bulunması nedeniyle böyle bir davayı açma konusunda pek de istekli olmayacağını değerlendiren havacılık çevreleri görevin TALPA’ya düşeceğini ifade ediyorlar.
Bilindiği üzere, ülkemizde yaklaşık 7000 pilot bulunuyor. Pilotların meslek örgütü TALPA ise 2200 civarında üyeye sahip.
Genelgenin yayınından 20 gün sonra 20 Ocak 2016’da göreve gelen yeni TALPA yönetiminin bu antidemokratik ve Anayasa’ya aykırı Transfer yasağı konusunda nasıl bir tutum alacağı merak konusu.
“Haber Analiz”
