Önemli olan kaç milyon yolcu taşıdığı ve bu işten kaç milyon dolar kar ettiğidir.
Türkiye’nin en büyük şirketlerinden biri olan ve sektöründe dünya sıralamasını zorlayan Türk Hava Yolları, 2023 yılına 400 uçaklık bir filoyla girdi. İşin doğrusu bir şirketin uçak sayısı tek başına onun büyük şirket olduğunu ortaya koymaz.
Önemli olan kaç milyon yolcu taşıdığı ve bu işten kaç milyon dolar kar ettiğidir.
THY, uçak sayısı bakımından yükselme gösterirken, yolcu sayısında ve karlılıkta nasıl bir performans sergilediğini son olarak açıklanan rakamlarda görüyoruz.
26 bin 500’ü THY’de olmak üzere iştirak şirketleriyle birlikte toplam 66 bin kişiyi istihdam eden THY, dünyada çapında 128 ülkede 286 şehre (dış hat sayısı 293’e çıkacak) ve 289 destinasyon olmak üzere toplam 342 (Yozgat ve Bayburt ile 348 olacak) noktaya uçarak en fazla yere uçan havayolu şirketi olma başarısını gösteren ilk ve tek şirkettir.
THY, 2023 yılında 88 milyon yolcu taşımayı ve 17 milyar dolar döviz girdisi sağlamayı hedefliyor. Bu yıl 10 bine yakın yeni istihdam imkanı yaratacak olan THY’nin piyasa değeri 2022 sonunda 191,3 milyar TL’ye (9,78 milyar Euro) çıkarak Alman devi Lufthansa’nın değerini geride bırakmıştır.
THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Prof. Dr. Ahmet Bolat, Covid-19 yıllarında yaşanan duraklama dönemi sonrası talepte patlama beklediklerini anlatarak “2023’te kabul edilmiş bütçemizde yüzde 17-20 arasında kapasite artışı koyduk.” diye konuştu.
Türk Hava Yolları, kapasite artışını bir anlamda küçülerek büyüme yöntemiyle gerçekleştirecek. Bunu da yeni bir şirket kurarak sağlayacak diye düşünüyorum.
Şöyle ki, eski Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı döneminde gündeme gelen, Covid-19 nedeniyle ertelenen Anadolu Jet ve Turkish Cargo’nun ana yapıdan ayrılarak bağımsız birer şirket olması gibi iki büyük proje sabırla beklendi.
İki yeni şirket kurulması fikri ortaya atıldığında, siyasi iradenin Turkish Cargo’nun ayrı şirket olmasına sıcak bakmadığı iddia edilmişti. THY bünyesindeki 25 adet kargo uçağının yeni bir şirket kurularak onun çatısı altında yapılandırılmasının önünde slot sıkıntısı gibi bir takım teknik nedenler de olabilirdi.
THY’nin yolcu ve kargo uçakları şu anda aynı slotları ortak olarak kullanmakta. Bu nedenle Turkish Cargo adıyla yeni bir şirketin kurulması şimdilik rafa kalkmış gibi görünmekte. Yani büyümenin içine bağımsız şirket olarak Turkish Cargo’yu dahil etmek yeni planlarda bulunmuyor.
Büyümeyi kafasına ve planlarına koyan THY’nin Anadolu Jet’i ayrı bir şirket olarak hayata geçirmesinin önünde şimdilik hiçbir engel yok diyebiliriz. Nisan 2008’de THY’nin bir alt markası olarak kurulan ve 14 yıllık bir deneyime sahip Anadolu Jet’in artık bağımsız şirket olmasının vakti geldi de geçiyor.
En son Saudia Airways’ın Riyadh Air adlı kardeş şirketi kurması gibi, bütün büyük şirketlerin birer yan şirketi bulunmakta.
THY’nin de yüzde yüz kendi iştiraki olan Anadolu Jet gibi bir şirketi kurması için daha fazla zaman kaybetmemesi gerek.
Geçen yıl kamuoyuna açıklanan ve 2024 yılı Nisan ayında açılması beklenen Anadolu Jet daha erken kurulamaz mı?
Çoğunlukla THY’nin uçmadığı yerlere uçarak, oralardan yeni slotlar almaya hak kazanan ve adeta kendine yeni pazarlar yaratan Anadolu Jet’in 38 adet Boeing 737-800’den oluşan filosu son yıllarda önemli bir artış göstererek 30’u yeni nesil olmak üzere 67 uçağa kadar çıktı. İç hatlardan gelen talebe cevap verebilmek için, dış hatlarda da değişik destinasyonlara, THY’den farklı coğrafyalara uçan ve uçacak olan Anadolu Jet’in bu nedenle uçak sayısı kuşkusuz daha da arttırılacaktır.
Şirketleşme yolunda ağır fakat kararlı adımlar attığı bilinen AnadoluJet’in yaz sezonunda iç hatlarda yüzde 50’ye yakın frekans artışı yapacağı ve aynı zamanda yurt dışı ağını da genişleteceği ön görülüyor.
Anadolu Jet, Sabiha Gökçen Havalimanı base’inde düşük maliyetli taşıyıcı (low cost carrier) veya ekonomik bir havayolu şirketi olarak 2024 yılının ilk yarısında faaliyete geçecek diye düşünüyorum. Şimdiden Türk sivil havacılığına büyük katkı yapacak olan, yeni ama tecrübeli müstakbel şirkete şimdiden hoş geldin diyorum.
İyi uçuşlar Anadolu Jet!..
musaalioglu@gmail.com
Havayolu şirketlerinden şikayetçi çok. Uçak yolcusu daima haklı olabilir mi?
Türkiye’nin en büyük ve en önemli markaları arasında havayolu şirketleri de vardır. Bu şirketler, başarılarının yanı sıra aynı zamanda en fazla eleştiri alan kurumlardır.
“Meyve veren, ağaç taşlanır” sözünde olduğu gibi, şirketler büyüdükçe, uçak, uçuş ve yolcu sayısı arttıkça eleştirilerin de artış gösterdiği kaçınılmaz bir gerçek.
Tabii, önemli olan şikayet ve eleştirilerin daha çok hangi konuda olduğu ve kimler tarafından yapıldığıdır. Basına yansıyan eleştirilere baktığımız zaman, ünlülerin uçaklarda eften-püften nedenlerle bazı küçük meseleleri büyük bir sorun gibi gösterip, şirketler üzerinden reklam yapma gayretleri en çok dikkati çeken eleştiriler arasında yer almaktadır. Toplumun onlara verdiği değeri, daha da ünlü olmak veya gündeme gelebilme gayretlerinin bir parçası olan bu eleştirilerin tamamına yakını o anda orada halledilen sorunlar olup, aslında haber değeri bile taşımaz.
Havacılık kurallarını bilmeyen yolcuların beğenmedikleri zorunlu uygulamaları ve bunları haber gibi görme alışkanlığında olan bazı internetçilerin (gazeteci değil)
iş birliği, ne yazık ki bu gibi içi boş haber trafiğinin artmasına neden olmaktadır.
Şikayetlerin niteliğine baktığımızda, haklı veya haksız bilet alımı, tarih değişikliği, bilet iptali, bagaj kaybı, ikramlar konusu en çok şikayet edilen konuların başında gelmektedir. Bunun yanı sıra, uçağın içini, oturduğu koltuğu, kabin görevlerinin hal ve davranışlarını yanında oturduğu kişiyi beğenmeyenler de şikayetçiler arasında önemli bir yer tutmaktadır. Gelen bu tür şikayetlerin çözüme kavuşması için elbette zamana ihtiyaç vardır. Onlarca uçakla her gün yüzlerce seferi gerçekleştiren şirketler taşıdığı milyonlarca yolcuyu öncelikle gidecekleri yere sağ salim ulaştırmakla mükelleftir. Havayolu şirketlerinin can taşıdıklarının bilinciyle ‘Uçuş emniyeti’ denilen bu kavramı tam anlamıyla yerine getirmek için tüm kurallara harfiyen riayet etmek zorunda olduğu bir gerçek. Bunun dışında yukarıda saydığım mağduriyet veya hak kaybına uğrama gibi konular ise ‘yolcu konforu” kapsamına girmektedir ki, şikayetlerin en çoğu da bunlardan oluşmaktadır.
Müşterilerden gelen ve her şikayet sahibinin kendini yüzde yüz haklı gördüğü hata, eksiklik veya aksaklıkların değerlendirilmesi ve makul süre içinde çözüme kavuşturulması her zaman müşteri memnuniyeti ilkelerinde olduğu gibi gerçekleşemediği de bir gerçek.
Bunun yanı sıra bir çok yolcunun ‘Hak arama yollarını’ tam olarak bilmemesi ve gerekli prosedürü izlemekten kaçınması başka mağduriyetler doğurmakta ve de
yolcunun taşıyıcıya şirkete olan güven duygusunun kaybına neden olmaktadır.
‘Uçuş kültürü”nün daha yaygınlaşması ve gelişmesi bu tür şikayetlerin azalması için önemli bir faktör olup, taşıyıcının da yolcuya yönelik bilgilendirmeleri daha açık ve öğretici bir şekilde duyurması da faydalı olacaktır.
Yolcular açısından konuya baktığımızda can, mal, zaman ve para kayıplarının önüne geçmenin en önemli yolu, konulan kurallara eksiksiz uymaktan geçtiğinin bilinmesinin yanı sıra, taşıyıcı şirketlerin de çalışanlarını daha iyi eğitmeleri ve yolcuları iyi dinleyip anlayarak hareket etmeleri gerekmektedir.
Aslına bakarsak havayolu şirketleriyle seyahat eden yolcuların ezici bir çoğunluğu memnun olan, ancak bunu dile getirme gereği duymayanlardan oluşmaktadır.
Taşınan yolcu sayısının çok küçük bir bölümün bile gayrı memnunlar arasında yer alması elbette istenmeyen bir durum olarak bütün şirketlerin çözüm bekleyen sorunları arasında yer almaktadır.
Konunun birinci dereceden muhatabı her ne kadar şirketler ise de, kuralları koyan ve denetlemekle yetkili olan resmi havacılık otoritemiz Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün de fonksiyonunu göz ardı etmemek gerek. Devlet Hava Meydanları İşletmesi ve havalimanlarındaki özel işletmecilerle yapılacak iş birliği, yolcu şikayetleri konusunda eğitici ve öğretici bilgilendirmeler yapılabilir. Ticarette klasik genel kural olan “Müşteri daima haklıdır” söyleminin tam tersine uçak yolcularının da her zaman haklı olmadığı veya olamayacağı gerçeğini de bir kenara yazmak gerek. Sorunsuz ve iyi yolculuklar dileğiyle.
