1950’kerde bir yolcu uçağına binip kokpite göz atsanız, orada beş kişi (ve neredeyse hepsi erkek) görürdünüz: 2 pilot, 1 uçuş mühendisi, 1 radyo/telsiz operatörü ve 1 navigator.
Yıllar geçtikçe, radyo iletişimi, navigasyon sistemleri ve kokpit ekipmanlarındaki elektronik gelişmeler, bu 5 kişilik ekibin son üçüne olan ihtiyacı kademeli olarak ortadan kaldırdı ve sadece 2 pilotla bir yolcu uçağını güvenli bir şekilde uçurmayı mümkün kıldı. Bu durum, 30-40 yıldır ticari havacılıkta norm olmuştur.
Ancak kısa süre sonra işler daha da düzene girebilir ve şu anda var olan iki pilottan biri (teknik olarak FO) kokpitte kaptanı yalnız bırakarak gidebilir. Birçok küçük ve askeri uçak zaten tek bir pilot tarafından yönetiliyor, ancak ticari havacılık için bu, cesaret isteyen yeni bir dünyaya girmek anlamına geliyor.
ZORLU BİR GEÇİŞ
NASA’nın tek pilotlu operasyonlar üzerine 2014 yılında yaptığı bir araştırma, “İki pilotlu bir kokpitten tek pilotlu bir kokpite geçiş, 5 kişilik bir kokpitten 2 kişilik bir kokpite geçişlerden çok daha zor olacak” diyor. NASA 10 yıldan fazla bir süredir konuyla ilgili araştırmalar yaptı. Araştırmaya göre, “geleneksel iki pilotlu ticari operasyonlardan daha az olmayan bir güvenlik seviyesini korurken işletme maliyetinden tasarruf sağlayabilir”.
Ama bir pilottan güvenli bir şekilde nasıl kurtulursunuz? Bunun bir yolu, bilgisayarlara daha fazla görev ayırarak kokpitteki otomasyonu büyük ölçüde artırmaktır. Bir diğeri, aynı görevleri kokpitten yere indirmek ve yerde kalan pilotun mürettebatın bir üyesi olarak çalışmasıdır.
İkinci yaklaşım, en azından kısa vadede daha uygulanabilir görünüyor, çünkü onu uygulamak için gerekenlerin çoğu zaten mevcut. Boeing 767 uçağını uçuran bir havayolu pilotu ve popüler kitap ve “Pilot’a Sor” blogunun yazarı Patrick Smith, “Teknolojik olarak, birçok durumda zaten bunun olabileceğini iddia edebiliriz” diyor.
NASA tarafından önerilen bir senaryoda, kokpitte kalan pilot, yerdeki bir “süper dispatcher” tarafından desteklenecek, aynı anda birkaç uçuşu denetleyebilecek ve hatta gerekirse uçağı uzaktan tamamen kontrol edebilecek eğitimli bir pilot olacak. Örneğin, kokpitteki pilotunun iş göremez (incapacitated) hale gelmesi.
Diğer bir seçenek de, aynı zamanda eğitimli bir pilot olan ancak belirli bir havalimanında uzmanlaşmış, o havalimanına gelen ve o havalimanından kalkan birden fazla uçakla ilgili yardım sunabilen “havalimanı pilotu”dur.
NASA, bir Boeing 737 simülatöründe zorlu uçuş koşulları sunmadan önce, gerçek ekiplerden pilotları ayrı odalara yerleştirerek bu kurulum için testler yaptı.
Tüm pilotlar uçaklarını güvenli bir şekilde uçurup indirebildiler, ancak normal iki ekipli operasyonlara kıyasla “iş yükünde önemli artışlar” gösterdi ve “öznel güvenlik ve performans değerlendirmelerinin önemli ölçüde düşmesine” neden oldu.
Diğer pilottan gelen görsel ipuçlarını kaçırmak bazen hangi görevlerin tamamlanıp tamamlanmadığı konusunda kafa karışıklığına veya belirsizliğe neden oluyordu.
NASA, uçakta yalnızca bir pilota sahip olmanın havayollarına para tasarrufu sağlayacağını, ancak yalnızca yeni yer operatörleri ve gelişmiş otomasyonun daha fazla maliyete yol açmadığını söylüyor. Gelecekteki uçaklarda daha küçük veya daha hafif kokpitlerden ek küçük tasarruflar sağlanabilir.
Bir pilotun kokpitten çıkarılması, bir sonraki ve son adım için gerekli olan teknolojinin geliştirilmesine yardımcı olacaktır : pilotları tamamen ortadan kaldırmak ve uçakları uzaktan veya otonom olarak uçurmak. Ancak bu kulağa daha da karmaşık geliyor: “2 pilottan 1 pilota büyük bir adımdır,” diyor Smith, “ancak bir pilottan pilotsuz uçağa çok büyük bir adımdır.”
Kaynak: wraltechwire.com
Tabi ki geçemez! En az on senesi var….
Right Staf diye bir film vardı, herkese tavsiye ederim. Her ne kadar Apollo uzay serüvenini anlatsa da, pilotlarla mühendisler arasındaki çekişmeyi çok güzel anlatıyordu. Bir mühendis ve pilot olarak diyorum ki; bu akıllı mühendisler tek pilot yerine tek motor üzerine çalışsalar daha ekonomik bir işlem yapmış olurlar. Tabi 350 yolcuyu tek motorla uçurmayı emniyetli buluyorlarsa. İşte onun içindir ki, yolcu uçaklarının tek pilota geçmesi, hatta pilotsuz olarak uçurulması teknolojik gelişme ile bugün bile mümkün olsa da; emniyet yönüyle uygun değildir. O teknolojiyi kontrol edecek bir pilot ve o pilotu kontrol edecek, yedekleyecek ikinci bir pilotun olması işin olmazsa olmazıdır. 350 yolcuyu meteorolojiden, pist durumundan, kuşlardan, trafikten vb. etkilenen bir ortamda pilotsuz, ikinci pilotsuz uçurmak ilk kazayla birlikte biter. O kadar söylüyorum.
“Bir pilottan nasıl kurtulursunuz” ifadesi hiç yakışmamış. Ayıp.
Makaleyi başka kaynaktan çevirip kendiniz yazmış gibi yayınlıyorsunuz. Ayıp.
Pilotsuz uçağa geçiş tek pilota geçmekten çok daha kolay. Yeni uçakların hepsinin alt yapısı da buna hazır. İHA/SİHA’lar örnektir. yakında önce kargo uçaklarında başlar, saat/sorti vs. değerleri , emniyet- güvenlik safsataları ispatlanır ve kısa süre sonra yolcu uçakları da uzaktan kumandalı olarak pilotsuz uçar. yolcu direncini kırmak için bir iki promosyon falan yapılır.Sorun, imalat hatlarının maliyeti , imal edilmiş yığınla yeni uçağın pilotsuz uçağa dönüştürülmesinin maliyeti ve üreticilerin karlarıdır.
altına mı işeyecek tek pilot çişi geldiğinde?
Bazı kararların yapılan işin başında bulunan bağımsız bir kişi tarafından onaylanması / değerlendirilmesinin getirdiği risk önleme faktörünü gozardi edebilecek sistemleri varsa 1 pilota da gerek yok. Ha bir kriz anında tek pilota güvenip adamı yalnız birakacaklarsa da kokpite pilot değil iron Man koysunlar insanî refleksleri veya zayıflıkları olmasın :)