2021’in son günlerinde artan Omicron varyantı nedeniyle iptal edilen binlerce tatil amaçlı uçuş, gelir kaybı, yolcularla ilgili yaşanan aksaklıklar ve hükümetlerin COVID düzenlemeleri uzun süredir bu pandemi ile mücadele eden bir sektöre yeni bir darbe daha yaşattı.
Bu makalede CNN’e göre havacılık sektöründeki son 12 aydaki gelişmeler incelenmiştir.
-
Aşı pasaportları ve yetkileri
İnanması zor, ancak Birleşik Krallık’tan Margaret Keenan’ın Aralık 2020’de dünyada Covid-19 aşısı olan ilk kişi olmasının üzerinden henüz bir yıl geçse de, bugün sekiz milyardan fazla insan aşı olunması hususunda yönlendirildi.
Havayolu endüstrisi bu duruma hızla uyum sağlamak zorunda kaldı. Artık uçmak için ihtiyacımız olan tüm dijital belgelere alışıyor olsak da, Amerika Birleşik Devletleri Covid testini ancak Ocak ayında başlattı.
Asya-Pasifik’te 2021 yılı, uçuş ekiplerinin virüsü başka türlü sıkı sıkıya karantinaya alınan ülkelerde yayması endişesiyle başladı ve Singapur Havayolları dünyanın ilk tam aşılı havayolu olmayı umuyordu.
Havayolu personeli için aşı zorunluluklarına yönelik tutumlar dünya çapında farklılık gösterdi ve özellikle Delta ve Southwest Havayollarının çalışanları için aşıları zorunlu kılmaktaki ısrar bayağı meşakkatli oldu.
Ekim ayında Air New Zealand, Şubat 2022’de uygulamaya koyacağı yolcu talimatını açıklayan en yüksek profilli havayollarından biri oldu.
-
Ön uygulama
2021 için sivil havacılık endüstrinde net kaybın 52 milyar dolara yakın olması bekleniyor, ancak bu finansal sıkıntıların üzerine, bu durum bizleri gökyüzünde taşımaktan sorumlu olan havayolu çalışanları için daha da zorlaşmıştır.
Havayolları, maske takmak istemeyen veya uçakta kendi alkolünü içmeye çalışan yolcularla mücadele etmenin yanı sıra, hükümetler tarafından getirilen hızla değişen ve çoğu zaman kafa karıştıran COVID mevzuatına ayak uydurmak zorunda kaldı.
Nisan ayında, Avustralya iç hat uçuşu ertelendi ve yolcular havadayken karantina kuralları değişti, Aralık ayında Gana’nın uluslararası havaalanı Afrika’nın en katı düzenlemelerinden bazılarını uygulamaya koydu ve havayollarına ülkeye uçtukları her aşısız yolcu için 3.500 dolar para cezası verdi.
-
Dolu uçaklar ve artan ücretler
CNN, Kasım ayında yayınlanan rapora göre iptaller, dolu uçaklar ve sürekli artan ücretler ABD hava yolculuğu için “yeni normal” haline geldi. Son zamanlarda binlerce uçuşun iptal edilmesinin arkasında Southwest ve American Airlines’daki operasyonel sıkıntılar da yer almaktaydı. Ayrıca personel sıkıntısı aynı zamanda uçuş ekiplerinin aşırı çalışmasına neden olurken, uçuşlarda daha az seçenek daha pahalı biletlere yol açıyordu.
COVID döneminde tüketiciler için küçük bir artı, küresel olarak birçok havayolunun kısa sürede uçuş değiştirme söz konusu olduğunda çok daha fazla esneklik sunabilmesidir. Bununla birlikte, uçmak artık genellikle stresli ve pahalı bir deneyim olarak ortaya çıkmıştır.
“Uçmaya uygun” COVID testi hala çok çeşitli hizmet seviyeleri ve paranın karşılığını sunan özel şirketlerin Vahşi Batı’sı olmaya devam etmektedir.
-
“Hellos, goodbyes and seeya laters”
Şubat ayında Bombardier, onlarca yıldır üst düzey iş seyahati ile eşanlamlı olan küçük özel jet uçağı olan ikonik Learjet uçağının üretimini durdurduğunu duyurdu.
Dünyanın en büyük yolcu havayolu şirketi olan son Airbus A380, Aralık ayında müşteri havayolu Emirates’e teslim edildi.
A380’ler ve diğer birçok uçak, pandemi talebinin olmaması nedeniyle havayolları tarafından yerde bekletilmeye devam etti. California çölünde, park halindeki A380’lerin çıngıraklı yılanları çekmesiyle ilgili sorun bile yaşandı.
İtalya’nın 74 yaşındaki bayrak taşıyıcı havayolu Alitalia, işten çıkarılan uçuş ekiplerinin protesto için soyunmasının akabinde Ağustos ayında iflasını açıkladı (14 Ekim’e kadar seferler devam etti). Ülkenin yeni mavi renkli ulusal havayolu şirketi ITA Airways, 15 Ekim 2021 tarihinde hizmete girdi.
ABD merkezli havayolu JetBlue, ilk transatlantik uçuşu Ağustos ayında New York ve Londra arasında başlattı.
Ve Çin’de uzun zamandır beklenen Chengdu Tianfu Uluslararası Havalimanı açıldı. Yaklaşık 10.8 milyar dolarlık bir maliyetle inşa edilen “mega hub” olarak tasarlanan havalimanının birinci fazı, yılda 60 milyon yolcuya kadar ağırlama kapasitesine sahiptir.
Mayıs ayında, Atina’dan Vilnius’a giden Ryanair uçuşu FR4978, Belarus yetkililerinin muhalif eylemci Roman Protasevich ve Rus arkadaşı Sofia Sapega’yı tutuklaması için Belarus savaş uçakları eşliğinde zorla Minsk’e yönlendirildi.
Olaydan üç gün sonra, Avrupa havayollarının Belarus hava sahası üzerinde uçması resmen durduruldu ve bu durum Avrupa’nın hava haritasında değişikliğe yol açtı.
-
Karbon sorunsalı
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), Ekim ayındaki yıllık toplantısında, 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonunu destekleyen bir kararı onayladı.
Kasım ayında İskoçya’da düzenlenen COP26 zirvesi sırasında iklim değişikliğine odaklanan CNN, suçluluk duymadan uçmanın gerçeğe dönüşmesine ne kadar yakın olduğumuza dair bu uzun yazıyı hazırladı.
Ayrıca, şehirlerarası yolculuklar için helyum yakıtlı uçaklar gibi düşük karbonlu alternatif hava yolculuğundaki en son gelişmeler takip edildi.
-
Süpersonik uçuş türbülansla sonuçlandı
Concorde’un halefinin uzun süredir devam eden hayali, süpersonik bir yolcu jeti inşa etme yarışının en büyük oyuncularından biri olan Aerion’un Mayıs ayındaki nakit sıkıntısından sonra bu hayal çok daha zor duruma geldi.
Bu arada Colorado merkezli Boom Supersonic, Overture jetinin 1:3 ölçekli prototip uçağını uçurma planlarını sürdürüyor. Bu doğrultuda CEO Blake Scholl, CNN’e Mayıs ayında şirketin amacının “100 dolara dört saat içinde dünyanın herhangi bir yerine uçmak” olduğunu belirtti.
Atlanta merkezli Hermeus, daha hızlı hipersonik bir yolcu jeti üzerinde çalışmaktadır. Bu hız Mach 5 veya ses hızının beş katı hız anlamına gelmektedir. Bu durum New York’tan Londra’ya sadece 90 dakikada kalkış ve iniş yapılacağını ve Concorde’un bu süreci 3 saatte tamamlayabilmesinin de önüne geçileceğini göstermektedir.
-
Kabin evrimi
Yeni tasarım yenilikleri açısından, COVID geçirmez kabinler bu yıl açıkçası bir öncelikti. Airbus uçak içi bir COVID karantina çadırı tasarlarken, Japon havayolu ANA eller serbest tuvalet kapılarını tanıttı.
Penceresiz kabin konseptleri ve hatta su altı kabin konseptleri ile pek çok sıra dışı ve göz alıcı uçak koltuğu tasarımları yapıldı.
2022 yılı ve sonrası incelendiğinde, zaten az havayolunda bulunan first class koltuk tipinin ilgili havayollarından kaldırılmakla birlikte, business class seçeneklerinin daha lüks hale geleceği planlanmaktadır.